در تاریخ ایران، سه سلسله ترکتبار معروف که نقش مهمی در تاریخ کشور داشتهاند عبارتند از:
1. **غزنویان**: این سلسله در قرن دهم میلادی تأسیس شد و مرکز آن در غزنه (واقع در افغانستان امروزی) بود. غزنویان در دوران خود موفق به گسترش قلمرو خود به مناطقی از شمال هند نیز شدند و فرهنگ و علم را ترویج کردند.
2. **سلجوقیان**: این سلسله در قرن یازدهم میلادی شکل گرفت و بخشهای وسیعی از ایران و آسیای صغیر را تحت کنترل خود درآورد. سلجوقیان به عنوان یک سلسله فئودالی شناخته میشوند و تأثیر زیادی بر فرهنگ، هنر و معماری ایران داشتند.
3. **ایلخانان**: این سلسله در قرن سیزدهم میلادی به رهبری هولاکو خان تأسیس شد و به عنوان یکی از شاخههای مغولان به شمار میآید. ایلخانان بر بخشهایی از ایران و خاورمیانه تسلط داشتند و دورهای از شکوفایی فرهنگی و اقتصادی را رقم زدند.
این سه سلسله، هر کدام به شکلی در تاریخ ایران و شکلگیری هویت فرهنگی این سرزمین تأثیرگذار بودهاند.
