به روایت تورات، هنگام تولد نوح پدرش گفت او «ما را کار و زحمت زمینی که خدا نفرین کرده تسلی خواهد داد.» وقتی پسران خدایان با دختران آدمیان آمیزش کردند، از ایشان نژادی به نام نفیلیم پدید آمد که غول بودند. خدا که شرارتهای انسان را دید، از آفرینش او پشیمان شد و تصمیم به نابودیاش گرفت اما به نوح که در شرارتهای نسل خود بیتقصیر بود، خبر داد که کشتی بسازد تا با خانوادهاش و سایر موجودات نجات پیدا کند. بعد از اینکه نوح سوار کشتی شد، یهوه دریچههای آسمان را باز کرد و آبها، زمین را در خود گرفتند و سایر انسانها و موجودات نابود شدند. متن سفر پیدایش دربارهٔ مدت طوفان دارای تناقض است و یک بار آن را دو ماه و بار دیگر یک سال دانسته است. به هر روی، با پایین آمدن آبها، نوح از کشتی پیاده شد و به یهوه قربانی تقدیم کرد؛ خدا با استشمام بوی خوش قربانی، عهد کرد که دیگر هرگز آنچه انجام داده را تکرار نکند و کمان خویش (رنگینکمان) را به نشانهٔ آن در آسمان قرار داد تا فراموش نکند. نوح بعد از پیادهشدن، تاکستانی کاشت و شراب درست کرد. او از آن شراب نوشید و مست شد. زمانی که نوح مست و برهنه در خیمهٔ خود خوابیده بود، پسرش حام لختی او را دید و برادرانش سام و یافث را آگاه کرد. نوح که به هوش آمد و از ماجرا آگاه شد، کنعان پسر حام را نفرین کرد که «بردهٔ حقیر» برادرانش باشد. به گفتهٔ سفر پیدایش، نوح در ۹۵۰ سالگی مرد.
افسانهٔ طوفان ریشه در اساطیر بینالنهرینی دارد و بهنظر میرسد در اثر طغیانهای پیدرپی دجله و فرات شکل گرفته است. احتمالاً زمانی که یهودیان نیاز به تاریخی مکتوب را احساس کردند، آن را از مردم بینالنهرین، به خصوص بابلیها و حماسهٔ گیلگمش، وام گرفتند تا پاسخی به افسانههای مشابه نزد ملل دیگر باشد. زمان نگارش این بخشهای تورات نیز دورهٔ تبعید یهودیان به بابل یا حتی بعد از آن دانسته میشود. نوح مانند اوتنپیشتی پس از پایان طوفان قربانی تقدیم میکند و در هر دو افسانه خدایان با استشمام بوی خوش قربانی، عهد میبندند دیگر برای نابودی انسانها تلاش نکنند. این داستان علاوه بر نسخهٔ یهودی و بینالنهرینی، نسخههای متعدد دیگری هم دارد؛ از جمله نسخهٔ هوری که ممکن است واسطهٔ میان قصهٔ بابلی و نسخهٔ یهودی بوده باشد. تولد نوح شباهت بسیار روشنی به خلقت انسان در افسانهٔ آفرینش بابلی دارد و در آن داستان، مردوک (خدای متعال) برای رهایی خدایان دیگر از کار و زحمت، انسان را میآفریند. سایر بخشهای داستان نوح به اساطیر یونانی و اوگاریتی شبیه است....
بفرمایید....فقط خلاصه اش کن که دیگه خسته نشی یا بده چت جی پی تی خلاصه کنه برات
نوح در ادیان ابراهیمی، نظیر یهودیت، مسیحیت، اسلام و بهائیت، شخصیت مهمی محسوب میشود. در همان دوران باستان برخی نویسندگان یهودی متوجه شباهت نوح با دیگر قهرمانان طوفان، مثل زیوسودرای سومری و دئوکالیون یونانی، شده بودند. در منابع یهودی دورهٔ معبد دوم تأکید زیادی بر این شده که نوح حلالزاده و واقعاً از نسل پدرش بوده، نه حاصل رابطهٔ پنهانی مادرش با نفیلیمها؛ ظاهراً هدف این منابع ایجاد تمایز میان نوح با قهرمانان فوق بشری طوفان در افسانههای ملل همسایه بوده است. در مسیحیت، نوح پیشدرآمد عیسی و طوفان پیشدرآمد غسل تعمید بهشمار میآید. قرآن نیز داستان طوفان را بازگو کرده ولی تفاوتهایی با روایت تورات دارد. نوح در قرآن، برخلاف تورات، پیامبر است؛ او کفار را به پرستش الله دعوت میکند اما آنان نمیپذیرند و نتیجتاً، طوفان به عنوان عذاب نازل میشود. در روایت قرآن، همسر نوح و یکی از پسرانش در طوفان کشته میشوند. به نظر قرآنپژوهان معاصر، نسخهٔ قرآنی تحتتاثیر روایتهای آگادایی از سرگذشت نوح بوده است.
