شاه عباس صفوی نوۀ شاه تهماسب و فرزند شاه محمد خدابنده بود که در رمضان سال ۹۷۸ ه.ق چشم به جهان گشود . « تاریخ عالم آرای عباسی ، جلد اول: ۲۰۶» نام وی را پدر بزرگش شاه طهماسب بر او نهاد و مدام بیت زیر بر زبانش جاری بود .
عباس علی است شیرغازی سردفتر لشکر حجازی
« تاریخ عالم آرای عباسی ، جلد اول : ۲۱۰»
پشت-سکه-شاه-عباس-بزرگ-از-سایت-تمدن-ما
پشت-سکه-طلا-شاه-عباس-اول-عکس-از-کتابخانه-وموزه-ملک
روی-سکه-شاه-عباس-بزرگ-از-سایت-تمدن-ما
عباس میرزا در خردسالی و سن دو سالگی حاکم هرات شد و علی قلی خان شاملو للگی وی را بعهده گرفت . شاه اسماعیل دوم عموی وی که فرمان قتل همگی برادر و برادرزاده های خود را صادر نموده بود ، دستور داد که عباس میرزا را نیز در مشهد بقتل برسانند ، لیکن خود بدست امرای قزلباش به هلاکت رسید .
نقاشی شاه عباس صفوی در جوانی-اثر-آنتونی-و-رابرت-شرلی-سال-۱۶۲۲-میلادی
نقاشی شاه عباس صفوی در جوانی اثر آنتونی و رابرت شرلی سال ۱۶۲۲میلادی
بعد از کشته شدن حمزه میرزا ، محمد خدابنده قصد داشت که شخصاً به امور حکومت بپردازد ، لیکن با توصیۀ امرای دربار وی ابوطالب میرزا را به ولیعهدی برگزید تا او به مسائل مملکتی بپردازد . بعد از این انتخاب تعداد بسیاری از امرای قزلباش منجمله مرتضی قلی خان پرناک مجدداً به طرفداری از عباس میرزا بپا خواستند برخی از امرای قزلباش نیز به مشهد رفته و به مرتضی قلی خان پیشنهاد دادند که به همراه عباس میرزا (شاه عباس اول) به قزوین رفته و حکومت را بدست بگیرند . در این اثنا محمدشاه جهت سرکوبی گروههای عصیانگر به منطقۀ کاشان عازم شده بود ، از سوی دیگر مرشد قلی خان اطلاع یافت که عبدالله خان ازبک هرات را به حصر در آورد . لذا بسوی قزوین حرکت کرد . لیکن وانمود ساخت که به قصد مقابله با ازبکان به آنطرف درحال حرکت است . آنها در میان راه با شنیدن خبر درگذشت مرتضی خان پرناک حاکم دامغان و درگیریهای محمد شاه در اصفهان تصمیم گرفتند از مسیر دامغان به قزوین عازم شوند . در میان راه بسیاری از طرفداران عباس میرزا به او ملحق شدند . مرشد قلی خان و عباس میرزا با دو هزار سپاهی در تاریخ دهم ذیقعدۀ سال ۹۹۶ ه.ق بدون درگیری وارد قزوین شدند . و عباس میرزا که هشت سال حاکم خراسان بود بر اریکۀ سلطنت صفویان تکیه زد . محمدشاه نیز پس از فتح اصفهان به قزوین آمد و در آنجا سلطنت شاه عباس را به رسمیت پذیرفت و شخصاً تاج بر سر وی نهاد و خود از حکومت کناره گیری نمود . – زندگانی شاه عباس اول ، جلد اول و دوم : ۱۶۳ ، ۱۷۲- تاریخ عالم آرای عباسی ، جلد اول: ۵۷۹ ، ۵۴۹- قصص الخاقانی ، جلد اول : ۱۲۸ ، ۱۳۰»
شاه عباس صفوی
شاه عباس صفوی
شاه عباس اول با تدابیر و سیاستهای عملی و قاطع توانست بر بحرانهایی که در بدو پادشاهی او کشور ایران را تهدید می کرد ( تجاوزات ازبکان در شرق و دست اندازیهای عثمانیان درغرب و همچنین شورشهای امرای محلی) غلبه کند این اقدامات سالها بطول انجامید که در خلال آن عملیات متحمل شکست و عقب نشینی های اجباری و مصلحتی گردید .
البته مهمترین معضل در ایام جلوس شاه خصومت و دشمنی امرای ترکمان بود که تا مرز جنگ داخلی کشیده شده بود . لازم بذکر است که قدرت ترکان قزلباش ناشی از خدمات و حمایتی بود که پیشینیان آنها در مقام سپاهیان طریقت در بدو تاسیس سلسلۀ صفویان از آنان بعمل آوردند . و درعصرشاه عباس رابطۀ بین شاه در مقام مرشد اعظم اهل طریقت و قزلباشان بعنوان مریدان وی دیگر مطرح نبود و تردیدی نیست که عقاید دین سالارانۀ شاه اسماعیل اول در نزد شاه عباس شأن و اعتباری ندا