سکونتگاههای ایران به طور عمده در مناطق خاصی شکل گرفتهاند و این موضوع به عوامل طبیعی، اقلیمی و تاریخی مرتبط است. بهطور کلی، بیشترین سکونتگاهها در مناطق زیر قرار دارند:
1. **مناطق کوهستانی**: مناطق کوهستانی، به ویژه زاگرس و البرز، به دلیل منابع آب و خاک حاصلخیز، سکونتگاههای زیادی را به خود دیدهاند. این مناطق به دلیل آب و هوای معتدل و بارش مناسب، شرایط مناسبی برای زندگی انسانها فراهم کرده است.
2. **دشتهای بزرگ**: دشتهای مرکزی ایران، مانند دشت کویر و دشت قم، نیز به دلیل وجود منابع آبی و زمینهای کشاورزی، سکونتگاههای مشابهی را ایجاد کردهاند. البته سکونت در این نواحی به دلیل کمآبی و شرایط سخت اقلیمی ممکن است محدودتر باشد، اما وجود مناطقی با آب و هوای مناسب باعث شکلگیری شهرها و روستاها شده است.
3. **مناطق نزدیک به دریا**: مناطق سواحل دریای خزر و خلیج فارس نیز به دلیل وجود منابع آبی و انرژی، سکونتگاههای مهمی را شکل دادهاند. این نواحی به عنوان مراکز تجاری و اقتصادی نیز مطرح هستند.
4. **نواحی قابل کشت**: مناطق با خاکهای حاصلخیز و آبهای سطحی مناسب، مانند جلگههای خوزستان و زراعتخیز، مکانهای مناسبی برای کشاورزی و سکونت فراهم کردهاند.
در نتیجه، میتوان گفت که سکونتگاههای ایران بهویژه در مناطق کوهستانی، دشتهای حاصلخیز، نواحی ساحلی و نقاطی که امکان کشاورزی و جمعآوری منابع آبی وجود دارد، شکل گرفتهاند.
