مخچه بزرگترین بخش پسمغز است و در حفرهٔ مغزی پسین یعنی در عقب بصل النخاع و پل مغزی و در زیر چادرینه مخچه قرار میگیرد. مخچه مسئول هماهنگکردن حرکات ارادی بدن میباشد. در بخش قدامی، مخچه در مجاورت با بطن چهارم مغزی، پل مغزی و بصل النخاع قرار گرفته و در ناحیهٔ خلفی تحتانی در مجاورت با بخش صدفی استخوان پس سری و در ناحیهٔ فوقانی در مجاورت با چادر مخچهای قرار دارد.
به زبان سادهتر مخچه بخشی از دستگاه عصبی است که در پس سر قرار گرفتهاست و شامل دو نیم کره است که با تودهای به نام کرمینه (ورمیس) به هم مرتبط میشوند. مخچه در حفظ تعادل بدن و هماهنگی حرکات، نقش مهمی دارد. مخچه دارای دو بخش سفید و خاکستری است. بخش خاکستری مخچه در بیرون و بخش سفید آن، در درون مخچه قرار دارد.
مخچه از دو نیمکره و کرمینه (رابط بین دو نیمکره) تشکیل شده و ظاهری شبیه تخم مرغ دارد و دچار مقداری تغییر شکل شدهاست، بدین معنی که از بالا به پایین پهن شده و در خط وسط فشرده شده و از طرفی به طرف دیگر کشیده شدهاست. مخچه وزنی معادل با ۱۵۰ گرم دارد (مردان بزرگسال). در بالغین وزن مخچه یکهشتم و در اطفال یک بیستم وزن مغز را تشکیل میدهد.[۱] مخچه در زیر مخ قرار دارد و توسط سه پایک با ساقه مغز مرتبط میشود. پایکهای فوقانی مخچه را به مغز میانی پیوند میدهند. پایکهای میانی مخچه را به پل مغزی متصل میکنند و پایکهای زیرین مخچه را به بصلالنخاع پیوند میدهند.
از نظر تکاملی مخچه از ۳ بخش تشکیل شدهاست:
مخچه باستانی (archeocerebellum): شامل ساختارهای مرکزی تر است؛ یعنی ندول، لینگولا، فاوکولوس و هسته شیروانی. این بخش مسئول تعادل است و الیاف مسیر وستیبولوسربلار به آن میرسند.مخچه دیرین (paleocerebellum): شامل لوب قدامی مخچه و هستههای کروی و لختهای است. مسئول حس عمقی ناآگاهانه است و با مجراهای نخاعیمخچهای (اسپاینوسربلار) پیشین و پسین (مربوط به حس عمقی ناآگاهانه اندام تحتانی) و کونئوسربلار (مربوط به حس عمقی ناآگاهانه اندام فوقانی) مرتبط استمخچه نو (neocerebellum): شامل لوب خلفی نیم کرههای مخچه و هستهٔ دندانه ای است. مسئول کنترل حرکات ظریف (با انقباض عضلات دیستال اندامها) است؛ به همین دلیل به واسطهٔ مسیر پونتوسربلار با قشر مغز در ارتباط است.
