مجموعه آموزشی نگرش
0
18فروردین
مجموعه آموزشی نگرش > بلاگ > ویدئو کلاب نگرش > آموزش درس زبان فارسی > جزوه آرایه ادبی فارسی هفتم
جزوه آرایه ادبی فارسی هفتم
جزوه آرایه ادبی فارسی هفتم
در این مقاله قصد داریم جزوه کامل آرایه های ادبی را برای شما دانش آموزان عزیز پایه هفتم شرح دهیم.
آرایه های ادبی دوره اول دبیرستان در یک نگاه کلی:
تشخیص (جان بخشی به اشیا – انسان نمایی)
نسبت دادن اعمال و رفتار انسانی به غیر انسان را گویند.
مثال: برق از شوق که می خندد بدین سان قاه قاه عمل خندیدن که رفتاری انسانی است به برق نسبت داده شده است.
مثال: شبنم از روی برگ گل برخاست/ گفت: می خواهم آفتاب شوم بلند شدن و حرف زدن شبنم
مثال: سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور سرزنش کردن خار مغیلان
واج آرایی (نغمه ی حروف)
هر گاه یک حرف یا حرکت چندین بار در نوشته ای بیاید (تکرار یک واج صامت یا مصوت).
مثال: آفرینش همه تنبیه خداوند دل است/ دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار (واج آرایی حرف “د”)
مثال: کشور ما همواره سرزمین سپند فرّ و فروغ و فرزانگی و فرهیختگی بوده است (واج آرایی حرف “ف”)
تضاد (طباق)
هر گاه دو کلمه از نظر معنی مخالف و ضد هم باشند.
مثال: آنچه در برّ و بحر است از انواع حیوانات برّ و بحر تضاد
مثال: از ظلمت خود رهایی ام ده/ با نور خود آشنایی ام ده ظلمت و نور تضاد
مثال: عزت از خواری نشناخته ای/ عمر در خارکشی باخته ای عزت و خواری تضاد
مراعات نظیر (شبکه معنایی، تناسب)
هر گاه دو یا چند کلمه در بیت یا نوشته ای بیایند و نسبتی با هم داشته باشند، این نسبت می تواند از نظر جنس، مکان، زمان و … باشد.
مثال: با چشم ادب نگر پدر را/ از گفته ی او مپیچ سر را (سر – چشم مراعات نظیر؛ چشم – نگر مراعات نظیر)
مثال: کای فلان چاشت بده یا شامم/ نان و آب که خورم و آشامم (چاشت، شام، نان، آب مراعات نظیر)
مثال: نیت من در نماز و در دعا/ ترس بود و وحشت از خشم خدا (ترس، وحشت، خشم مراعات نظیر)
تشبیه
نمایشگر ویدیو
00:00
17:46
مانند کردن چیزی به یک چیز دیگر. هر تشبیه دارای چهار رکن است:
مشبه: کلمه ای قصد تشبیه کردن آن را داریم.مشبه به: همان چیزی که مشبه به آن تشبیه می شود.ادات تشبیه: کلمه ای که مشبه و مشبه به را به هم می پیوندد (همچون، چون، مانند، مثل، بسان و …)وجه شبه: ویژگی یا ویژگی های مشترک بین مشبه و مشبه به.
مثال: مادر مانند آب، پاک و زلال است.
مادر مشبه
مانند ادات تشبیه
آب مشبه به
پاک و زلال وجه شبه
اضافه ی تشبیهی
گونه ای از تشبیه است. این نوع تشبیه در واقع به شکل یک ترکیب اضافی می آید.
( ــــــــــ + ــــــــــ ، ــــــــــ + ــــــــــ ) در اضافه تشببهی فقط مشبه و مشبه به می آید و معمولاً جای آن در ترکیب اضافی عوض می شود. یعنی ابتدا مشبه به و سپس مشبه می آید. برای یافتن مشبه به، باید به این نکته توجه داشت که معمولاً مشبه به، به یک چیز دیدنی و ملموس است.
مثال: دفترِ عشق عشق به دفتر تشبیه شده است.
مثال: ای هدهد صبا به سبا می فرستمت. (هدهد صبا اضافه تشبیهی/ صبا: مشبه – هدهد: مشبه به)
مثال: کزو گرم است بازارِ محبت بازار: مشبه به/ محبت: مشبه
گاهی اول مشبه و سپس مشبه به می آید. مانند: قدِ سرو که در آن قد مشبه و سرو مشبه به است.
کنایه در آرایه ادبی
در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است و هر گاه عبارتی در دو معنای دور و نزدیک به ذهن بکار رود و مقصود ما معنای دور باشد، به آن کنایه گویند. بسیاری از ضرب المثل ها به نوعی کنایه اند.
مثال: یکی را به سر بر نهد