راستی را کس نمیداند که در فصل بهار
از کجا گردد پدیدار، این همه نقش و نگار
معنی بیت: به راستی که کسی نمیداند که در فصل بهار این همه نقش و نگار از کجا به وجود آمده است؟
معنی کلمات:
راستی را: به راستی
پدیدار: آشکار، پیدا، عیان
نقش و نگار: تصاویر رنگارنگ و متنوع
~★~★~★~
عقلها حیران شود کز خاک تاریک نژند
چون برآید این همه گلهای نغز کامکار
معنی بیت: تمام عقلها سرگشته و متعجب میشود که چگونه از این خاک تاریک و سرد، این همه گلهای زیبا و خوش رنگ به جود آمده است؟
معنی کلمات:
حیران: متحیّر، متعجّب، سرگشته
نژند: تیره، غمگین، اندوهگین، سرد و نمناک
برآید: رشد میکند، میروید
نغز: خوب، نیکو
کامکار: خوشبخت، کامروا، دلپسند
~★~★~★~
چون نپرسی کاین تماثیل از کجا آمد پدید؟
چون نجویی کاین تصاویر از کجا شد آشکار؟
معنی بیت: چرا نمیپرسی که این همه صورت و نگاره از کجا به وجود آمدهاند؟ و چرا جست و جو نمیکنی که این همه تصاویر از کجا آمدهاند؟
معنی کلمات:
تماثیل: جمع مکسّر تمثال به معنی شکلها، تصاویر و مجسمه
~★~★~★~
برق از شوقِ که میخندد بدینسان قاهقاه؟
ابر از هجر که میگرید بدینسان زار زار؟
معنی بیت: رعد و برق از اشتیاق چه کسی است که اینگونه با صدای بلند میخندد ؟*ابر از دوری چه کسی است که اینگونه زار زار گریه می کند؟
آرایه های ادبی
تضاد: آرایه تضاد بین “شوق و هجر”، “میخندد و میگرید” و “قاه قاه و زار زار”
مراعات نظیر: مراعات النظیر بین “ابر و برق”، “خنده و گریه”
تشخیص: تشخیص در برق قاه قاه میخندد / ابر زاز زاز میگرید
~★~★~★~
کیست آن صورتگر ماهر که بیتقلید غیر
این همه صورت برد بر صفحه هستی به کار؟
معنی بیت: آن نقاش ماهر و زبردست چه کسی است که بدون تقلید از دیگران*این همه نقش و نگار در جهان به کار برده است.
معنی کلمات:
صورتگر: نقاش
بی تقلید غیر: بدون تقلید از دیگران
صفحه هستی: ترکیب اضافی (اضافه ی تشبیهی) عالم هستی به صفحه ی نقاشی تشبیه شده است.