سلام
در آزمایش انجام شده، کدام نیرو سبب کند شدن حرکت و توقف جسم شده است؟ اصطکاک
این نیرو در کدام جهت بر جسم وارد شده است؟ در خلاف جهت حرکت جسم
در «آزمایش کنید» صفحه قبل، نیروی اصطکاک در کدام حالت بیشتر است؟ آیا به نظر شما سطحی وجود دارد که جسم رها شده روی آن متوقف نشود؟ در گروه خود بحث کنید.
سطح ناهموار خاک نسبت به سایر سطوح نیروی اصطکاک بیشتری دارد. تمام سطوح روی این سیاره دارای نیروهای اصطکاک هستند، به همین دلیل است که اجسام متحرک (مانند توپی که توسط یک بازیکن فوتبال شلیک می شود) پس از یک مسافت مشخص متوقف می شوند، اما سطوح مختلف نیروهای اصطکاک متفاوتی دارند. هر چه سطح پایین تر باشد، نیروی اصطکاک روی سطح کمتر می شود. بنابراین در تمام سطوح، بدن رها شده در نهایت پس از مدتی متوقف می شود، اگرچه ممکن است مدت بیشتری طول بکشد.
شگفتیهای آفرینش : آیا میدانید اگر نیروی اصطکاک نبود، چه اتّفاقی میافتاد؟ آیا زندگی بدون اصطکاک برای شما قابل تصور است؟
نیروی اصطکاک در برخی موارد در انجام کارها و زندگی ما مفید و در مواردی مضر است. مثلا وقتی نیروی قطعات ماشین حرکت می کند باعث گرم شدن قطعات و هدر رفتن مقداری انرژی می شود و به طور کلی بخشی از انرژی ماشین صرف غلبه بر اصطکاک می شود. حال اگر روزی اصطکاک نباشد انسان هم ضرر و زیان می بیند و هم سود و منفعت.
یک تختهٔ صاف به طول تقریبی 40 سانتیمتر تهیه کنید و در یک سطح صاف مانند سطح سرامیکی، روی چند کتاب قرار دهید. جسمی مانند یک باتری قلمی را از بالای تخته رها کنید. جسم پس از طی چه مسافتی روی سطح صاف میایستد؟
بستگی به زاویه سطح شیب دار دارد. هرچه زاویه کمتر باشد، فاصله جسم کمتر می شود و بالعکس، هر چه ارتفاع بیشتر باشد، به دلیل افزایش زاویه شیب، باتری مسافت بیشتری را طی خواهد کرد.
بار دیگر این آزمایش را روی سطح پرز داری مانند موکت تکرار کنید. این بار جسم پس از طی چه مسافتی میایستد؟
مسافت طی شده در سطح موکت نسبت به سطح سرامیک کمتر است.
اگر آزمایش را روی سطح ناهموار خاکی انجام دهیم، چه اتّفاقی میافتد؟ جسم با طی مسافت بسیار کم میایستد.
اگر روی یخ انجام شود، چه اتّفاقی میافتد؟ جسم مسافت طولانی تری طی می کند.
به نظر شما باید چه وضعیتی فراهم باشد تا جسم، مسافت بیشتری را طی کند؟
وجود سطح صاف و صیقلی با ناهمواری بسیار کم و افزایش ارتفاع و شیب تخته
در کدام حالت جسم زودتر متوقف میشود؟ سطح ناهموار خاک و شیب کم تخته
به نظر شما چرا در همهٔ حالتها، جسم پس از مدتی بالاخره میایستد؟
به دلیل وجود نیروی اصطکاک که بر خلاف جهت حرکت جسم وارد می شود و با اعمال نیرو باعث کند شدن حرکت می شود.) چرا وقتی شیر آب را باز میکنیم، آب بلا فاصله به سمت زمین جریان پیدا میکند؟
نیروی گرانشی زمین به آب نیرویی وارد می کند و آن را به سمت خود می کشد.دو میلهٔ پلاستیکی (مثلً دو عدد خودکار پلاستیکی) تهیه کنید و یکی را با نخی همانند شکل از میزی آویزان کنید. یک سر هر دو میله را به پارچهٔ پشمی و یا موهای سر، که تمیز و خشک باشد، مالش دهید. سر هر دو میله را به هم نزدیک کنید. چه اتّفاقی میافتد؟
عمل رانش و دافعه را مشاهده می کنیم یعنی دو میله از هم جدا می شوند چون بار هم نام دارند.
همین آزمایش را با خردههای کاغذ انجام دهید؛ یعنی میله یا شانهٔ پلاستیکی مالش داده شده را به خردههای کاغذ نزدیک کنید. چه اتّفاقی میافتد؟
خرده های کاغذ توسط شانه یا میله جذب میشوند.