پاسخ به سؤالات قواعد زبان فارسی
۱. در جمله «همه جهانیان معتقدند که هیچ آفریده ای داناتر از پیامبر (ص) نبوده است»: الف) تعداد جملهها را مشخص کنید (ب) نقش «داناتر» را بنویسید.
الف) تعداد جملهها: این عبارت در واقع دو جمله است که با حرف ربط «که» به هم پیوستهاند و یک جمله مرکب را تشکیل دادهاند:
جمله پایه: همه جهانیان معتقدند.
جمله پیرو (معترضه/توصیفی): هیچ آفریده ای داناتر از پیامبر (ص) نبوده است.
ب) نقش «داناتر»:
«داناتر» در اینجا مسند (یا خبر) فعل اسنادی «نبوده است» است. زیرا این کلمه به نوعی ویژگی (صفت تفضیلی) برای نهاد جمله پیرو («هیچ آفریدهای») است که توسط فعل ربطی «نبوده است» به آن نسبت داده شده است.
۲. در جمله «مسجد کوفه هنوز مناجات علی (ع) را به خاطر دارد» نهاد و گزاره را جدا کنید.
نهاد (Subject): مسجد کوفه
گزاره (Predicate): هنوز مناجات علی (ع) را به خاطر دارد.
۳. نوع فعلهای جمله زیر را مشخص کنید (ساده، مرکب، پیشوندی): «حضرت علی (ع) جان خود را فدا کرد.»
فعل جمله: «فدا کرد»
این فعل، فعل مرکب است. (ترکیب اسم + فعل کمکی: فدا + کرد)
۴. در جمله «مردم از شنیدن آن شگفت زده شدند» نقش گروه «از شنیدن آن» چیست؟
نقش گروه «از شنیدن آن» متمم (یا به عبارت دقیقتر، متمم فعلی) است. این عبارت، متمم فعل «شگفت زده شدند» است (چه چیزی باعث شگفتی شد؟ از شنیدن آن).
۵. کدام جمله دارای مسند است؟ الف) علی (ع) شجاع است. (ب) علی (ع) شمشیر زد. (ج) علی (ع) نماز خواند.
جمله دارای مسند: الف) علی (ع) شجاع است.
توضیح: در این جمله، فعل «است» یک فعل اسنادی است و «شجاع» مسند (خبر) برای نهاد «علی (ع)» است. در دو جمله دیگر، فعلها تام هستند و مسند ندارند.
۶. نوع «که» را در جمله «همه میدانند که علی (ع) شجاع بود» مشخص کنید.
نوع «که» در اینجا حرف ربط است که برای ربط دادن جمله پیرو (علی (ع) شجاع بود) به جمله پایه (همه میدانند) به کار رفته است. این «که» معمولاً حرف ربط وابستهساز نامیده میشود.
۷. در جمله «او شجاعانه در بستر پیامبر خوابید» نقش کلمه «شجاعانه» چیست؟
نقش «شجاعانه» قید حالت (Adverb of Manner) است، زیرا چگونگی انجام دادن فعل «خوابید» را بیان میکند
. جمله زیر را به دو جمله ساده تبدیل کنید: «مردم دانستند که علی (ع) شجاع ترین یار پیامبر بود.»
جمله ساده اول: مردم دانستند.
جمله ساده دوم: علی (ع) شجاع ترین یار پیامبر بود.
۹. در عبارت «برای اسلام» در جمله «او جان خود را برای اسلام فدا کرد» نقش چیست؟
نقش عبارت «برای اسلام» متمم است. این عبارت متمم حرف اضافهای (برای) است که به فعل «فدا کرد» پیوسته و بیانگر هدف یا مقصد کار است.
۱۰. کدام واژه صفت تفضیلی است؟ دانا - داناتر - دانش - دانشمند
صفت تفضیلی: داناتر
توضیح: صفت تفضیلی برای مقایسه به کار میرود و معمولاً با پسوند «ـتر» ساخته میشود (دانا + تر = داناتر).
۱۱. در جمله «هوش عظمت حضرت علی را به خاطر دارد» مفعول را مشخص کنید.
مفعول: عظمت
توضیح: فعل جمله «به خاطر دارد» است. چه چیزی را به خاطر دارد؟ عظمت.
۱۲. کدام گزینه نمونه جمله مرکب است؟ الف) مسجد پابرجاست (ب) مردم دانستند که علی (ع) فداکار بود. (ج) علی (ع) شجاع است.
نمونه جمله مرکب: (ب) مردم دانستند که علی (ع) فداکار بود.
توضیح: این جمله از یک جمله پایه («مردم دانستند») و یک جمله پیرو وابسته که با «که» آمده است تشکیل شده است. گزینههای الف و ج جمله ساده هستند.