فرمول درصد تخلخل
حجم فضای خالی(m³)÷ حجم کل (m³)× 100
بین ذرات خاک فضاهایی خالی وجود دارند که مقدار و اندازه آنها در خاک های مختلف متفاوت است و بین 40 تا 60 درصد کل حجم خاک را شامل میشود. میزان فضای خالی خاک، هم به ساختار و هم به بافت خاک بستگی دارد. بطورکلی ، خاک های شنی دارای فضای کمتری هستند تا خاک های رسی. اندازه این فضاها از اهمیت زیادی برخوردار است. در خاک های سنگین که دارای فضای خالی زیاد با اندازه های کوچک می باشند، به سبب اینکه این فضاها را آب اشغال می کند، تهویه به کندی انجام می شود، در حالیکه خاک های شنی سبک که دارای فضاهای خالی بزرگتری می باشند با اینکه مجموع کل فضای خالی آن کمتر از خاکهای رسی است، ولی به سبب باز بودن این فضاها، تهویه به راحتی صورت می گیرد. نباید از نظر دور داشت که قابلیت نگهداری آب در خاکهای شنی سبک به مراتب کمتر از خاک های رسی سنگین است.
تخلخل معیاری برای تعیین میزان فضای توخالی درون یک ماده است. این معیار، نسبت حجم فضای توخالی به حجم کل را نمایش میدهد و مقادیر آن بین 0 تا 1(0 تا 100 درصد) تغییر میکند. روشهای متعددی برای تعیین میزان تخلخل یک ماده