مهمترین قالبهای شعر فارسی را معرفی میکنم:
۱. غزل
هر بیت شامل دو مصرع است.
همهٔ بیتها قافیه و ردیف مشترک دارند، بهجز مصرع اول که فقط با مصرع دوم همقافیه است.
معمولاً مضامین عاشقانه، عارفانه یا اخلاقی دارد.
۲. قصیده
مانند غزل از بیتهای هموزن و همقافیه تشکیل شده، اما طولانیتر است.
اغلب با مدح، پند، توصیف طبیعت، یا مسائل اجتماعی همراه است.
در بیت اول، هر دو مصرع همقافیه هستند و قافیه در مصرع دومِ بیتهای بعدی تکرار میشود.
۳. مثنوی
هر بیت قافیهٔ مستقل دارد (مثلاً: الف الف، ب ب، پ پ...).
برای بیان داستانهای بلند، عرفانی، حماسی یا تعلیمی استفاده میشود.
از معروفترین مثنویها: «مثنوی معنوی» مولوی، «شاهنامه» فردوسی.
۴. رباعی
شامل چهار مصرع است (دو بیت).
وزن خاصی دارد (معمولاً وزن «لا حول و لا قوّة الا بالله»).
مضمون عرفانی، فلسفی، عاشقانه یا تأملبرانگیز.
۵. دوبیتی (چهارپاره یا ترانه)
بسیار شبیه رباعی، اما با وزن متفاوت.
زبان سادهتر دارد و اغلب در ادبیات عامیانه کاربرد دارد.
۶. ترکیببند
ترکیبی از چند بند (بند = چند بیت)، با بیت یا مصرعی مشترک در پایان هر بند (بند پایانی به آن «بند ترجیع» گفته میشود).
هر بند میتواند موضوع خاصی را پی بگیرد.
۷. ترجیعبند
مثل ترکیببند است اما بیت پایانی هر بند یکسان و تکرارشونده است.
از معروفترینها: ترجیعبند محتشم کاشانی.
۸. چهارپاره
شامل چند بند چهارمصراعی است.
قافیهها در هر بند میتواند متفاوت باشد.
بیشتر در اشعار نوکلاسیک یا دوره معاصر استفاده شده.
۹. شعر نو (آزاد و نیمایی)
شعر نیمایی: دارای وزن عروضی است، اما قافیه میتواند آزادتر باشد.
شعر آزاد یا سپید: بدون وزن و قافیهٔ سنتی، بیشتر به نثر آهنگین شبیه است.
اینا اضافه ترن فقط تفاوت شعر نیمایی و مثنوی و غزل و قصیده رو حواست باشه
