رواج تاریخنویسی پس از به قدرت رسیدن مغولها از قرن هفتم هجری شمسی (سیزدهم میلادی) به دلایل متعددی اتفاق افتاد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1. **توسعه سیاسی و اجتماعی:** پس از حمله مغولها و تأسیس دولتهای متعددی که به دست آنها شکل گرفت، نیاز به ثبت وقایع تاریخی و وقایع سیاسی احساس میشد. این نیاز به کمک تاریخنگاران برای ثبت وقایع و توجیه اعمال سیاسی و نظامی فرمانروایان ایجاد شد.
2. **تأثیر بر فرهنگ و ادب:** با ورود مغولها، فرهنگ و زبان فارسی تحت تأثیر قرار گرفت و این امر موجب گردید تا نویسندگان بیشتری در زمینههای تاریخی و ادبی فعالیت کنند. تاریخنویسی به عنوان یک رشته مهم ادبیاتی، آن هم در دورهای که ایران میخواست هویت خود را حفظ کند، در کانون توجه قرار گرفت.
3. **جستجوی هویت ملی:** در دورهی پس از مغولها، مردم ایران نیاز به حفظ هویت ملی و فرهنگی خود را احساس کردند. تاریخنویسان با ثبت تاریخ و فرهنگ ایران به ایجاد یک آگاهی ملی و فرهنگی کمک کردند.
4. **توسعهی علم و دانش:** با ایجاد مراکز علمی و فرهنگی در دوران سلطنت مغولها، نویسندگان و مورخان توانستند به جمعآوری و بررسی اطلاعات تاریخی بپردازند. این دوره شاهد ترجمه و تألیف کتب مهم تاریخی بود که به غنای ادبیات فارسی افزود.
5. **رواج فلسفه و تفکر انتقادی:** در این زمان، نویسندگان به بررسی فلسفهی تاریخ و تفکر دربارهی وقایع تاریخی و علل آن میپرداختند. این موضوع به بسط و گسترش تاریخنگاری کمک کرد و موجب شد تا رویکردهای جدیدی در تحلیل وقایع تاریخی به وجود آید.
این عوامل به طور کلی موجب رواج تاریخنویسی و تقویت آن در دورهی پس از مغولها شد و به تدریج ایران با تحولات جدیدی در تاریخنگاری روبرو گردید.