تناقض و تضاد دو مفهوم مهم در منطق هستند که به بررسی روابط منطقی بین جملات کمک میکنند.
**تناقض** به وضعیتی اشاره دارد که در آن دو یا چند جمله یا گزاره به گونهای بیان میشوند که نمیتوانند همزمان صحیح باشند. به عبارت دیگر، اگر یکی از این جملات درست باشد، دیگری حتماً نادرست خواهد بود.
مثال:
- «این کتاب قرمز است.»
- «این کتاب قرمز نیست.»
این دو جمله تناقض دارند زیرا نمیتوان یک کتاب را همزمان قرمز و غیرقرمز دانست.
**تضاد** به وضعیتی اشاره دارد که دو گزاره با هم مرتبط هستند اما یکی از آنها میتواند صحیح باشد و دیگری نمیتواند. به عبارت دیگر، این دو جمله نمیتوانند بهطور همزمان درست باشند، اما میتوانند در شرایطی که یکی حق است دیگری ناحق باشد.
مثال:
- «تمام پرندگان میتوانند پرواز کنند.»
- «برخی پرندگان نمیتوانند پرواز کنند.»
در اینجا، اگر جمله اول درست باشد، جمله دوم نادرست خواهد بود و برعکس.
به طور خلاصه:
- تناقض: جملاتی که نمیتوانند همزمان صحیح باشند (مثلاً "این کتاب قرمز است" و "این کتاب قرمز نیست").
- تضاد: جملاتی که یکی میتواند درست باشد و دیگری نادرست (مثلاً "تمام پرندگان میتوانند پرواز کنند" و "برخی پرندگان نمیتوانند پرواز کنند").
امیدوارم این توضیحات کمک کننده باشد!