جواب معرکه
بله، صفت جانشین اسم و صفت جانشین موصوف با یکدیگر تفاوت دارند.
صفت جانشین اسم:
به صفتی گفته میشود که به جای اسم در جمله مینشیند و نقش اسم را ایفا میکند. در این حالت، صفت تمام ویژگیهای اسم را میپذیرد؛ یعنی میتواند:
* علامت جمع بگیرد: خوبان، بزرگان، دلاوران
* یای نکره بگیرد: دانایی آمد، مهربانی دیدم
* نقشهای دستوری اسم (مانند نهاد، مفعول، متمم و غیره) را بپذیرد.
* با ضمیر اشاره بیاید: این خوب، آن بد
* هسته گروه اسمی واقع شود.
مثال:
* خوبان رستگار شدند. (خوبان به جای 'افراد خوب' نشسته و نقش نهاد دارد.)
* دانا را گرامی بدار. (دانا به جای 'فرد دانا' نشسته و نقش مفعول دارد.)
* از بیکاران دوری کن. (بیکاران به جای 'افراد بیکار' نشسته و نقش متمم حرف اضافه دارد.)
صفت جانشین موصوف:
به صفتی گفته میشود که در جملهای میآید که موصوف آن حذف شده است و صفت به تنهایی نقش موصوف حذف شده را ایفا میکند. در این حالت، صفت همچنان ویژگیهای موصوف (مانند مفرد، جمع، مذکر، مؤنث بودن) را حفظ میکند و به آن دلالت دارد.
مثال:
* پیرمرد عصا زنان آمد. (در اینجا 'پیر' صفت برای 'مرد' است.)
* پیر عصا زنان آمد. (در اینجا 'مرد' حذف شده و 'پیر' به جای آن نشسته و همچنان به یک فرد مسن مذکر اشاره دارد.)
* دانایان سخن گفتند. (در اینجا 'دانا' صفت برای 'مردان/افراد دانا' است.)
* دانایان سخن گفتند. (در اینجا 'مردان/افراد' حذف شده و 'دانایان' به جای آنها نشسته و همچنان به افراد دانا اشاره دارد.)