جواب معرکه
نمونه سوال های متن امتحانی درس 5 پنجم جامعه شناسی دهم
۱) چگونه ما می توانیم به متنوع بودن جهان های اجتماعی پی ببریم؟ توضیح دهید.
پاسخ: همه ما در جهان اجتماعی متولّد میشویم و پس از ما نیز، جهان اجتماعی همچنان وجود دارد. اگر ما فقط جهانی را ببینیم که در آن متولد شدهایم، شاید گمان کنیم جهان اجتماعی تنها کی شکل دارد. ولی هنگامی که چشم خود را بر جوامع دیگری میگشاییم که هم اینک در دیگر نقاط دنیا وجود دارند؛ یا وقتی به تاریخ گذشتۀ خود رجوع میکنیم و جهان خود را با آنان مقایسه میکنیم، به تنوع جهانهای اجتماعی پی میبریم.
۲) علت تفاوت و تنوع جهان انسان ها چیست؟ توضیح دهید.
پاسخ: رفتار سایر موجودات زنده، ناآگاهانه یا غریزی است؛ ولی جهان اجتماعی را انسانِ آگاه و خلّق پدید میآورد. انسان در قبال فرهنگی که از طریق تربیت به او منتقل میشود، صرفاً موجودی منفعل و پذیرنده نیست، بلکه کنشگری فعّال و تأثیرگذار است. انسانها در هر موقعیتی که قرار میگیرند، ابتدا آن موقعیت را برای خود تعریف میکنند و به آن معنا میدهند و سپس در آن موقعیت دست به عمل میزنند.
۳) چه مواردی سبب پیدایش جهان های اجتماعی مختلف می شوند؟
پاسخ: تنوع آگاهی و معرفت انسانها و همچنین تنوع اراده و اختیار آنها، سبب پیدایش جهانهای اجتماعی مختلف میشود.
۴) در مورد تفاوت های مربوط به لایه های سطحی و عمیق جهان اجتماعی توضیح دهید.
پاسخ: تفاوتهایی که مربوط به لایههای سطحی جهان اجتماعی باشد، از نوع تفاوتهایی است که درون یک جهان اجتماعی واحد رخ میدهد؛ امّا تفاوتهایی که مربوط به لایههای عمیق جوانی جهان اجتماعی و عناصر محوری باشد، آن را به جهان اجتماعی دیگری تبدیل میکند.
۵) نوعی از تفاوت های میان جهان های اجتماعی مختلف را نام ببرید.
پاسخ: تفاوتهایی که به ارزشهای کلان، آرمانها و اعتقادات اصلی بازگردد، از نوع تفاوتهای میان جهانهای اجتماعی مختلف است.
۶) نوعی از تفاوت های که درون یک جهان اجتماعی پذیرفته می شود را نام ببرید.
پاسخ: تفاوتهایی که به حوزه نمادها و هنجارها باز میگردد، از نوع تفاوت میان جهانهای اجتماع مختلف نیست؛ بلکه از نوع تفاوتهایی است که درون یک جهان اجتماعی پذیرفته میشود.
۷) جهان های اجتماعی بر چه اساسی متنوع اند؟ نام ببرید.
پاسخ: جهانهای اجتماعی بر اساس عقاید و ارزشهای کلان خود، متنوعاند.
۸) اعتقاد جامعه شناسان در مورد شباهت و تفاوت جهان اجتماعی با موجود زنده را بیان کنید.
پاسخ: عدهای از جامعه شناسان معتقدند همه جهانهای اجتماعی شبیه یکدیگرند و بر همین اساس مسیر یکسانی را نیز طی میکنند؛ یعنی همه آنها شبیه یک نوع موجود زندهاند و تفاوتشان همانند تفاوتی است که آن موجود زنده در مراحل مختلف رشد خود از دوران کودکی تا مراحل بزرگ سالی پیدا میکند. این عده، نگاه تک خطی به تاریخ بشر دارند. در این دیدگاه، همه جوامع در یک خط قرار میگیرند؛ بعضی از آنها در این مسیر واحد، پیشرفتهترند و بعضی در مقایسه با جوامع پیشرفته، عقب ماندهاند و جوامعی که به لحاظ تاریخی عقب ماندهاند، باید جوامع پیشرفته را الگوی حرکت خود قرار دهند.
در مقابل، عدۀ دیگری از اندیشمندان اجتماعی معتقدند جهانهای اجتماعی متنوعاند. هر جهان اجتماعی، فرهنگ و تمدن مناسب خود را به وجود میآورد. فرهنگها و تمدنها نیز براساس آرمانها و ارزشهای خود، تحولاتی را دنبال میکنند و مسیرهای مختلفی را میپیمایند. برخی فرهنگها و تمدنها، زمانی طولانی دوام میآورند و بعضی دیگر پس از مدتی از بین میروند. مردم شناسان ب
