دین و عقاید ایران باستان از دوران ماد تا ساسانیان چگونه بود؟

ن ماد: عدم اطالع ما دربارۀ دین مادی ها ؛ تنها وجود شواهدی در پرستش اهوره مزداو برخی از خدایان کهن ایرانی همچون میترا توسط آنها. مغ: روحانیون مادی. وظایف مغان: برگزاری آیینهای دینی از جمله خواندن نیایش ها وسرودها و رسم قربانی کردن . به تدریج پذیرش دین زرتشت توسط مُغان و تبدیل آنها به پیشوایان دینی جامعۀ زرتشتی .نقش آنان در آمیختن باورهای دینی کهن خود با تعالیم زرتشت . هخامنشیان : اختالف پژوهشگران برجستۀ ایرانی و غیرایرانی در خصوص پیروی هخامنشیان از دین زرتشتی با وجوداطالعات ارزشمند ما از باورها، آداب و مراسم دینی پارسیان بر اساس سنگ نوشته ها، نوشته های یونانی به ویژه تاریخ هرودت و نیز کاو شهای باستا نشناسی اعتقاد برخی پژوهشگران بر پایۀ برخی از مندرجات سنگ نوشته ها و دیگر شواهدتاریخی، بر زرتشتی بودن ایشان اما عدم پذیرش آن توسط برخی دیگر . نظر گروه دوم در اعتقادشاهان هخامنشی به باورهای کهن ایرانی سیاست مذهبی شاهان هخامنشی:حضور گرو هها و اقوام متعدد با فرهنگ و اعتقادات گوناگون در قلمرو پهناور حکومت هخامنشیان. آزادی دینی مردم توسط پادشاهان هخامنشی و احترام به فرهنگ و عقاید اقوام تابع حکومت خود . سیاست مذهبی و سیاسی کوروش در برخورد با اقوام تابع حکومتش: رفتار آزاد منشانۀ کورش بزرگ با مردمان مغلوب، و احترام او به دین و آداب و رسوم این مردمان در آن زمان بعنوان پدیده ای جدید . اشاره سطرهایی از منشور کورش، به فتح بابلِ بدون خونریزی و غارت ، و نیایش و ستایش مردوک، خدای بزرگ بابلِیان توسط وی . سیاست معمول زمان: قتل عام مردم و غارت معابد و بی احترامی به خدایان آنها توسط فرمانروایانِ غالب آن زمان، پس از تسخیر شهر یا کشوری سلوکیان و اشکانیان : تال اسکندر ش مقدونی و شاهان سلوکی در ترویج زبان، فرهنگ و باورهای یونانی؛ اما عدم موفقیت آنان بعلت تعلق بیشتر ایرانیان بر دین، سنتها، آداب ورسوم نیاکان خود . وضعیت دین در دوره سلوکیان و اشکانیان: در دوران سلوکیان واشکانیان، پرستش اهور ه مزدا، خدایان کهن ایرانی همچون مهرو آناهیتا . ساخت معابدی برای آناهیتا توسط برخی از پادشاهان اشکانی به تقلید از یونانیان، در اواسط دورۀ اشکانیان: نفوذ و گسترش چشمگیر دین زرتشت وگرایش برخی از پادشاهان اشکانی به این دین و یا پشتیبانی از آن. حتی گردآوری متون پراکنده اوستا به دستور یکی از شاهان این سلسله به نام بالش یکم. وجود تصویر آتشدان بر روی سکه های خود توسط شاهان اشکانی و استقامت آن بر گرایش آنان به کیش زرتشتی