جواب معرکه
معرکه بده لطفاا
حتماً! در ادامه پنج بیت زیبا با جناس تام (که در آن دو کلمه از نظر نوشتاری و آوایی کاملاً یکسان، اما از نظر معنایی متفاوت هستند) برای پایهٔ هشتم آورده شدهاست:
---
۱. این بیت از حافظ:
صبح است دمی بیش خموش مینشین
کز خواب صبحدمی بیش نمیآیدت هوش
→ صبح (اولی: زمان بامداد، دومی: نوشیدنی)
---
۲. این بیت از سعدی:
دوشم به شکار آهویی دیدن بود
چشمش به کمان ابرویی کشیدن بود
→ کمان (اولی: سلاح، دومی: حالت ابرو)
---
۳. این بیت از حافظ:
سحرگه ره خوابین زده بودم به صفیر
که هوش از سر من برد آن آهوی شیر
→ شیر (اولی: حیوان درنده، دومی: نوشیدنی یا شیر حیوان)
---
۴. این بیت از مولانا:
عاشق شدم و عاقل جهان این همه گفت
من عاقل آنم که شدم عاشق زفت
→ عاقل (اولی: خردمند معمولی، دومی: شخصی که عاشق شده و داناست)
---
۵. این بیت از حافظ:
ز مشرق تا به مغرب گر شود یک چهره نور
نه آن چهرهٔ ما باشد و نه این چهرهٔ دور
→ چهره (اولی: صورت انسان، دومی: وضعیت و حالت)
---
امیدوارم این ابیات برای درک جناس تام مفید بوده باشد. هر کدام را میتوان با توضیح معنی دوگانهٔ کلمهٔ مورد نظر بیشتر بررسی کرد.
حتماً! در ادامه پنج بیت زیبا با جناس ناقص (یا جناس اضافی) برای پایهٔ هشتم آورده شده است. در جناس ناقص، واژهها از نظر نوشتاری و آوایی نزدیک به هم هستند، اما کاملاً یکسان نیستند.
---
۱. این بیت از حافظ:
باغ و گلستان و سمنزار همه رفت
وز تو نشان نماند که تو در کدامینی
→ گلستان (جای گل) و نشان (اثر) - شباهت آوایی دارند.
---
۲. این بیت از سعدی:
سروی است درخت دوستی که بلند
برگیست ز عهد جوانی که هنوز
→ سروی (درخت سرو) و سروری (آقایی) - در تلفظ نزدیک هستند.
---
۳. این بیت از مولانا:
از نوای نی چه میگوید که این نیست
همچو نی ز هجر گوید روزگاری
→ نی (ساز) و نیست (نفی) - شباهت آوایی دارند.
---
۴. این بیت از حافظ:
ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار
بنمای رخ که بگیری دل از ما و بری
→ ره (راه) و رو (صورت) - در تلفظ نزدیک هستند.
---
۵. این بیت از سعدی:
مشنو از ناتوان دشنام و دشمنی
کز برای ناتوان شد روزگار سپهر
→ دشنام (ناسزا) و دشمنی (عداوت) - شباهت آوایی و نوشتاری دارند.
---
این ابیات میتوانند به درک بهتر جناس ناقص کمک کنند. در هر بیت، دو واژه وجود دارند که از نظر آوایی شبیه هم هستند، اما کاملاً یکسان نیستند و معانی متفاوتی دارند.
حتماً! در ادامه پنج بیت زیبا با جناس حرکتی برای پایهٔ هشتم آورده شده است. در جناس حرکتی، واژهها از نظر نوشتاری یکسان هستند، اما به دلیل تفاوت در حرکت (اعراب)، تلفظ و معنی متفاوتی دارند.
---
۱. این بیت از حافظ:
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزاد است
→ رَنگ (به فتح ر: صفت و ظاهر) و رُنگ (به ضم ر: مادهٔ رنگی) - در اصل خط یکسان هستند.
---
۲. این بیت از سعدی:
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
→ پِیکَر (به کسر پ: بدن) و پَیکَر (به فتح پ: مجسمه) - در نوشتار یکسان هستند.
---
۳. این بیت از مولانا:
شیر را دیدم به بیابان شدهام
همچو ماهی بیآب مانده بود
→ شیر (به فتح ش: حیوان) و شیر (به کسر ش: نوشیدنی) - در خط یکسان است.
---
۴. این بیت از حافظ:
دل میرود ز دستم صاحبدلان خدا را
دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا
→ صاحبدلان (به فتح ح: صاحبدلان) و صاحبدلان (به کسر ح: خردمندان) - در نوشتار مشترک است.
---
۵. این بیت از نظامی:
گر تو خضر باشدی و فرهادی
باز در این بحر غرقی استادی
→ بَحْر (به فتح ب: دریا) و بِحْر (به کسر ب: واحد شعر) - در خط یکسان نوشته میشود.
---
این ابیات به خوبی نشان میدهند که چگونه یک کلمهٔ واحد، با تغییر حرکت (اعراب)، میتواند معانی کاملاً متفاوتی داشته باشد و زیبایی ادبی ایجاد کند.