در دوره محمدرضا پهلوی، احزاب سیاسی به دلایل مختلفی امکان فعالیت داشتند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. **توسعه مدرنیزاسیون**: یکی از سیاستهای اصلی محمدرضا پهلوی، مدرنیزاسیون جامعه ایران بود. در این راستا، او به دنبال ایجاد محیطی بود که در آن احزاب و گروههای سیاسی به فعالیت بپردازند و در فرآیند مدرنیزاسیون کشور مشارکت کنند.
2. **ایجاد نظام چندحزبی**: در دهه 1340، محمدرضا پهلوی به تدریج سیستم چندحزبی را به جای نظام یکحزبی مورد استفاده قرار داد. او به برخی احزاب نظیر حزب رستاخیز اجازه فعالیت داد تا نشان دهد که ایران در مسیر دموکراسی و آزادیهای سیاسی قرار دارد.
3. **کنترل بر احزاب**: با وجود اینکه احزاب فعالیت داشتند، اما حکومت محمدرضا پهلوی بهطور موثر بر آنها نظارت و کنترل میکرد. این بدان معنی است که احزاب نمیتوانستند بهطور کامل مستقل عمل کنند و همیشه تحت فشار و نظارت دولت قرار داشتند.
4. **توسعه اجتماعی و فرهنگی**: در این دوره، دولت سعی کرد تا با توسعه اقتصادی و اجتماعی، احزاب سیاسی را بهعنوان بخشی از زندگی سیاسی کشور مورد استفاده قرار دهد. انتخاباتهایی که برگزار میشد، به نوعی بخشی از این فرآیند دیالوگ میان دولت و مردم به شمار میرفت.
5. **حضور اقشار مختلف اجتماعی**: برخی از احزاب به نمایندگی از اقشار مختلف جامعه ایجاد شدند و به این ترتیب مردم احساس میکردند که صدایشان شنیده میشود و میتوانند از طریق این احزاب به بیان نظرات و خواستههای خود بپردازند.
بهطور کلی، اگرچه احزاب در دوره محمدرضا پهلوی امکان فعالیت داشتند، اما این فعالیتها معمولا تحت نظارت و کنترل شدید دولت بود و بهطور کامل آزاد نبودند.