جواب معرکه
خانه
آرایه های ادبی

آرایه های ادبی
آرایه جناس
توسط Drabdollahi آخرین بروزرسانی خرداد ۱۱, ۱۴۰۱
192k
اشتراک گذاری
جناس چیست :
جناس : آرایه جناس، آوردن دو کلمه یا کلماتی است که ظاهری شبیه به هم داشته باشند، اما در معنا با هم تفاوت داشته باشند. جناس حداقل بین دو کلمه است که به آنها ارکان جناس یا پایه های جناس گفته می شود.
جناس یکی از زیباترین آرایه های لفظی است که کلام را دلنشین می سازد. در واقع جناس از یک سو ایجاد موسیقی در کلام می کند و از سویی دیگر، سبب تداعی معانی مختلفِ لفظ واحدی می گردد و در نتیجه، به گسترش تخیل و ایجاد کشش و جلب توجه شنونده می انجامد و این از عوامل زیبایی و هنر است.
نکتۀ قابل ملاحظه ای که در پهنۀ جناس باید ذکر شود، این است که جناس، محدودۀ قافیه را نیز در بر می گیرد و از این جهت، مرز بیکرانی در شعر فارسی پیدا می کند.
برای دیدن سایر آرایه های ادبی میتوانید از صفحه آرایه ها و صنایع ادبی بازدید کنید.
***

آدلی وب ارائه دهندهی خدمات دیجیتال مارکتینگ: سئو، طراحی سایت، آموزش، مشاوره و شبکه های اجتماعی
***
انواع جناس با مثال:
ارابه جناس به طور کلی، دو نوع است: «جناس تام» و «جناس ناقص». جناس ناقص، خود چند نوع است که در ادامۀ بحث، به برخی از انواع آن اشاره میشود.
جناس تام:
جناس تام چیست : «جناس تام»، آن است که دو کلمه در حروف و حرکات(در گفتن و نوشتن) یکی باشند و در معنی مختلف باشند. مانند جناس میان دو کلمۀ گرگان در بیت زیر:
مثال برای جناس تام:
در بیت زیر، میان واژگان «گرگان» در مصراع اول و دوم، جناس تام هست؛ اولی به معنی «شهر گرگان» است و دومی جمع واژۀ «گُرگ» است.
چنان بی بیم و ایمن کرد گرگان که میشان را شبان بودند گرگان
(فخرالدین گرگانی)
مثالهایی از آرایه جناس:
در بیت زیر نیز میان واژگان «شانه» در مصراع اول و دوم، جناس تام هست؛ اولی به معنی «ابزار دندانه دار حالت دهندۀ مو» است و دومی به معنی «کِتف» است:
تار زلفت را جدا مشاطه گر از شانه کرد دست آن مشاطه را باید جدا از شانه کرد
(امیرخسرو دهلوی)
در بیت زیر، «مشتری» در اولِ مصراع دوم، به معنی «سیارۀ مشتری» و در آخر مصراع، به معنی «طالب و خریدار» است و جناس تام به وجود آورده است:
ای شده نعلِ سُم اسب تو را مشتری از چرخ، به جان مشتری
(فلکی شروانی)
در بیت زیر، واژۀ «بهشت» در مصراع اول، به معنی «فردوس» است که خداوند به نیکوکاران وعده داده است و در مصراع دوم، فعل است و از مصدر «هِشتن» به معنی گذاشتن و رها کردن است.
قیامت کسی بیند اندر بهشت که معنی طلب کرد و دعوی بهشت
(بوستان سعدی
در صورت تمایل معرکه بدهید 💙🙏
