انتقال علوم و فنون ایران به کشورهای اروپایی در طول تاریخ مراحل مختلفی داشته است. این انتقال عمدتاً در دورههای مختلف تاریخی و فرهنگی و از طریق چندین مسیر عمده انجام شده است: 1. ترجمه متون: در دوران اسلامی، خصوصاً در قرنهای 8 تا 13 میلادی، متون علمی و فلسفی ایران به عربی ترجمه شدند و این متون بعدها به زبانهای لاتین و دیگر زبانهای اروپایی منتقل شدند. کارهای علمی بزرگان ایرانی مانند ابن سینا (آوینیون)، خیام و زکریا رازی به اروپا راه یافت. 2. تبادلات فرهنگی: در طول تاریخ، سفرهای تجاری و فرهنگی بین ایران و اروپا به تبادل دانش و فنون کمک کرده است. بازرگانان و مسافران از هر دو سو تجربهها و دانشهای جدیدی را با خود به ارمغان آوردند. 3. روند رنسانس: با شروع رنسانس در اروپا، دانشمندان و روشنفکران به متون اسلامی و ایرانی به عنوان منابعی غنی برای علم و فلسفه توجه کردند. این دوره شاهد ترجمههای گستردهای از متون عربی و فارسی به زبانهای اروپایی بود. 4. حکومتهای صفوی و قاجاری: در دوران صفوی و قاجاری، روابط سیاسی و نظامی میان ایران و اروپا به گسترش تبادل علوم و فنون کمک کرد. مستشاران و دانشمندان اروپایی به ایران آمدند و در عوض، علمای ایرانی به اروپا سفر کردند. 5. بنیانگذاری دانشگاهها و مراکز علمی: در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، با تأسیس دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی در ایران، بسیاری از علوم بهروز و دستاوردهای علمی جدید به کشور وارد شد و برخی از دانشمندان ایرانی توانستند به اروپا سفر کرده و در آنجا ادامه تحصیل دهند. این انتقال علم و فنون نه تنها به صورت مستقیم از ایران به اروپا، بلکه بهطور غیرمستقیم از طریق متون عربی و اسلام به سایر فرهنگها نیز انجام شد.
معرکه یادت نره