فعل چیست و چه نقشی در جمله دارد؟
اکنون که با تعریف نهاد و گزاره آشنا شدیم، به سه جمله زیر توجه کنید:
«احمد» «در دوران مدارسه دانشآموز خوبی بود.»
«آب» «ریخت.»
«من» «قصد دارم به جایی دوردست بروم.»
در گزارههای بالا، واژههایی وجود دارند که نمیتوان آنها را حذف کرد. «بود»، «ریخت» و «بروم» بخشهایی هستند که نمیتوان آنها را حذف کرد، زیرا در این صورت، معنی جمله ناقص میشود. این اجزا را «فعل» (Verb) میگوییم. این کلمات کار یا حالتی را بیان میکنند که در گذشته، حال یا آینده روی داده، میدهد یا خواهد داد.
بنابراین، در پاسخ به این پرسش که فعل چیست میتوان گفت که فعل واژهای است که بر انجام دادن کاری یا اتفاق افتادن چیزی یا داشتن حالتی در گذشته، حال و آینده دلالت میکند. فعل معمولاً در آخر جمله میآید. عبارتی که در آن فعل وجود نداشته باشد، جمله نیست.
ساختمان فعل
فعلهای زبان فارسی از نظر ساختمان به سه دسته ساده، پیشوندی و مرکب تقسیم میشوند.
فعل ساده
«فعل ساده» فعلی است که از یک بن مشخص ساخته شده و قابل تجزیه نیست. بردن، رفتن، آمدن، خوردن و… از این دسته فعلها هستند. البته توضیخ های زیا