درس دوم فارسی پایه نهم
درس 2 : عجایب صُنع حق تعالی
🔻بدان که هر چه در وجود است همه ، صُنع حق تعالی است.
معنی :آگاه باش که هر چه در جهان هستی وجود دارد، همه را خداوند بلندمرتبه ، آفریده است.
بِدان : آگاه باش- وجود : در اینجا منظور دنیا
صُنع : آفرینش ، احسان- تعالی : بلندمرتبه
🔻آسمان و آفتاب وماه وستارگان وزمین وآنچه بر وی است،چون کوه ها وبیابان ها ونهرها و آنچه در کوه هاست ،ازجواهر و معادن
معنی :آسمان و آفتاب و ماه و ستارگان و زمین و آن چه بر روی زمین است مانند کوه و بیابان و رودخانه و آن چه در کوه هاست از سنگ های قیمتی و معدن ها
بر وی : بر رویِ زمین
نهرها : جوی ها ، رودخانه ها
جواهر: ج جوهر، این واژه گوهر (فارسی) بوده و بعد تبدیل به جوهر شد
معادن : ج معدن
نباتات : ج نبات ، گیاه ، رویشی ها
آرایه ها : دو گروه مراعات نظیر با هم آمده که شبکه ی معنایی را تشکیل داده است (آسمان ، آفتاب ، ماه ، ستارگان ، زمین) و (کوه ، بیابان ، نهرها ، جواهر، معادن) – تضاد بین(آسمان و زمین )- تلمیح به آیات قرآن
* نکته ی دستوری : وی در « بر وی است » ضمیر شخصی است که به زمین برمی گردد ، کاربردی قدیمی که در گذشته برای غیر انسان ، از ضمیر شخصی استفاده می کردند.
🔻و آنچه بر روی زمین است ، از انواع نباتات و آنچه در برّ و بحر است ، از انواع حیوانات
معنی :و آنچه که بر روی زمین وجود دارد از گیاهان و آنچه که در خشکی و دریا وجود دارد از انواع حیوانات
نباتات : ج نبات ، گیاهان
برّ : خشکی
بحر : دریا
آرایه ها : تضاد ( برّ و بحر )
تلمیح به آیه ی قرآن ( ترجمه آیه : و زمین را نمی نگرند که آن را بگستردیم و هر نوع گیاه با حُسن و طراوت در آن برویانیدیم)
🔻و آنچه میان آسمان و زمین است ، چون میغ و باران و تگرگ و رعد و برق و قوس ِ قُزَح
معنی : و آن چه که در میان آسمان و زمین است ، مانند ابر و باران و برف و تگرگ و رعد و برق و رنگین کمان
میغ : ابر
قوس قُزَح : رنگین کمان
رعد : به صدای غرش ابرها می گویند( نام فارسی آن « آسمان غُرمبه » )
برق : از برخورد دو ابر و یا باد و زمین ایجاد می شود ، آذرخش برق ، صاعقه ، آتشه ( نام فارسی آن « آذرخش » )
آرایه ها : تضاد(آسمان و زمین)
تناسب (میغ ، باران ، برف ، تگرگ ، رعد ، قوس قزح )
تلمیح به آیات قرآن
🔻و علاماتی که در هوا پدید می آید ، همه عجایب صُنعِ حق تعالی است و این همه آیات حق تعالی است.که تو را فرموده است تا در آن نظر کنی . پس اندر این آیات ، تفکّر کن.
معنی : و نشانه هایی که درهوا آشکار می شود، همه شگفتی های آفرینش خداوند بلندمرتبه است و این ها نشانه هایی از خداوند بلندمرتبه است که به تو فرمان داده است که در آن ها نگاه کنی(دقّت کنی).پس در این نشانه های خداوند، فکر و اندیشه کن
صنع : آفرینش
اندر: در
علامات :ج علامت، نشانه ها
عجایب : ج عجیبه ، شگفتی ها
آیات : ج آیه ، نشانه ها
نظر کنی : دقت کنی
تفکّر : فکر کردن
آرایه ها : تلمیح به آیه قرآن (ترجمه آیه : این دلایل قدرت در آسمان وزمین ، موجب بصیرت و تذکّر هر بنده است.)
* نکته ی دستوری : « آید » در هوا پدید آید (فعل اسنادی به معنی «می شود»)
تو را فرموده است : به توفرموده است، حرف « را » در قدیم گاهی از نظر دستوری حرف اضافه بوده به معنی « به » نه نشانه ی مفعولی در معنی « را »
🔻در زمین نگاه کن که چگونه بساط تو ساخته است و جوانب وی فَراخ گسترانیده
معنی : به زمین نگاه کن که [خداوند] چگونه آن را مانند فرشی برای تو ساخته و اطراف آن را وسیع گسترده است.
بساط : فرش ، هر چیز گستردنی مانند فرش و س