درس ۱: منابع پژوهش در تاریخ اسلام و ایران
- منابع اصلی: قرآن، حدیث، سیره، آثار مورخان مسلمان و غیرمسلمان
- منابع فرعی: آثار باستانی، کتیبهها، سکهها، سفرنامهها
- اهمیت: شناخت منابع معتبر برای تحلیل تاریخ اسلام و ایران
درس ۲: روش پژوهش در تاریخ
- مراحل پژوهش: طرح پرسش، گردآوری اطلاعات، بررسی اعتبار منابع، تحلیل دادهها، نتیجهگیری
- نکات کلیدی: تفکیک بین واقعیت تاریخی و تفسیر مورخان؛ توجه به زمینه فرهنگی و سیاسی
درس ۳: اسلام در مکه
- زمینه ظهور اسلام: بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و دینی در شبهجزیره عربستان
- بعثت پیامبر (ص): دعوت به توحید، عدالت، مبارزه با ظلم
- واکنش قریش: مخالفت شدید، آزار مسلمانان، تحریم اقتصادی
درس ۴: امت و حکومت نبوی در مدینه
- هجرت به مدینه: تشکیل امت اسلامی، پیمانهای اجتماعی و سیاسی
- ساختار حکومت: مشارکت، شورا، عدالت اجتماعی
- غزوات مهم: بدر، احد، خندق؛ نقش آنها در تثبیت اسلام
درس ۵: تثبیت و گسترش اسلام در دوران خلفای نخستین
- خلفای راشدین: ابوبکر، عمر، عثمان، علی (ع)
- فتوحات: گسترش اسلام به شام، ایران، مصر
- چالشها: شورشها، اختلافات داخلی، شکلگیری جریانهای فکری
