برای بررسی سیاست خارجی حکومت پهلوی و مقایسه آن با حکومت قاجاریه، باید به تفاوتهای کلیدی و رویکردهای این دو حکومت در عرصه بینالمللی پرداخته شود.
### سیاست خارجی قاجاریه:
1. **عدم ثبات و ضعف**: حکومت قاجاریه با مشکلات داخلی و ضعفهای سیاسی و اقتصادی روبرو بود که موجب عدم ثبات در سیاستهای خارجیاش شد.
2. **توافقات نابرابر**: بسیاری از توافقات و قراردادهای بینالمللی در دوره قاجار نابرابر بودند و منافع خارجیها را تأمین میکردند. به عنوان مثال، قراردادهای گلستان و ترکمنچای با روسیه.
3. **نفوذ خارجی**: قدرتهای خارجی (به ویژه روسیه و بریتانیا) در امور داخلی ایران نفوذ زیادی داشتند و بسیاری از تصمیمات سیاسی و اقتصادی تحت تأثیر آنها بود.
### سیاست خارجی پهلوی:
1. **مدرنیزاسیون و غربگرایی**: حکومت پهلوی به ویژه در دوره رضاخان و سپس محمدرضا شاه، تلاش کرد تا با مدرنیزاسیون و ارتباطات گسترده با کشورهای غربی، جایگاه ایران را در سطح بینالمللی تقویت کند.
2. **مواضع استقلال کشورهای اسلامی**: سیاستمداران پهلوی تلاش کردند تا استقلال ایران را در مقابل قدرتهای خارجی حفظ کنند، هرچند که در عمل همواره تحت تأثیر بسیاری از قدرتها بودند.
3. **پیمانهای نظامی و روابط خوب با غرب**: ایران در این دوره با کشورهای غربی پیمانهای نظامی مانند پیمان بغداد را امضا کرد و روابط خوبی با ایالات متحده برقرار کرد.
### نتیجهگیری:
در نهایت، میتوان گفت که سیاست خارجی قاجاریه بیشتر تحت تأثیر ضعف داخلی و نفوذ خارجیها بود، در حالی که حکومت پهلوی تلاش کرد تا با رویکرد مدرنسازی و نگاهی به غرب، استقلال و جایگاه ایران را در بین ملتهای جهانی افزایش دهد. اما در هر دو دوره، فاکتورهای خارجی نقش مهمی در سیاستگذاریها داشتهاند.