برای سوالی که مفهوم ابیات و عبارات را میخواهد، پاسخ تشریحی به این صورت است:
الف. "حیات از عشق میشناسد و ممات بیعشق مییابد":
این عبارت بیانگر این است که زندگی با عشق معنی پیدا میکند و بدون عشق، زندگی معنایی ندارد و مانند مرگ است.
ب. "به پرده ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد و وظیفه روزی به خطای منکر نگیرد":
این بیت اشاره به این دارد که خداوند هرگز به خاطر گناهان و اشتباهات آشکار انسانها، حرمت و حفظ آبروی آنها را از بین نمیبرد و روزی آنها را قطع نمیکند.
پ. "به کی مرغ سحر عشق و پروانه بیاموز که این سوخته را جان شد و آواز نیامد":
این بیت به مرغ سحر (نمادی از صبح و آگاهی) و یا پروانه (نمادی از عشق و سوختن) میگوید که عشق آنقدر شخص را میسوزاند که حتی توان بیان یا ناله کردن ندارد.
ت. "نه مشت درشت روزگاری از گردش قرنها پس افکند":
این عبارت به این معناست که حتی دورههای سخت و مشکلات شدید زندگی که مردم را تحت فشار قرار میدهد، در طول زمان و قرون میگذرد و نمیتواند این افراد یا وضعیت را به نابودی بکشد.
این تحلیل به درک بهتر مفاهیم نهفته در عباراتی که در پیامهای ادبی و فلسفی فارسی استفاده میشود، کمک میکند.
