شخص ↓جنس ↓ / عدد ←مفردمثنی جمعغائبمذکرفَعَلَ (ریشه ماضی + ــَـ)فَعَلا (ریشه ماضی + ا)فَعَلوا (ریشه ماضی + ـوا)مؤنثفَعَلَتْ (ریشه ماضی + ـَتْ)فَعَلَتا (ریشه ماضی + ـَتا)فَعَلنَ (ریشه ماضی + نَ)مخاطبمذکرفَعَلتَ (ریشه ماضی + تَ)فَعَلتُما (ریشه ماضی + تُما)فَعَلتُم (ریشه ماضی + تُم)مؤنثفَعَلتِ (ریشه ماضی + تِ)فَعَلتُما (ریشه ماضی + تُما)فَعَلتُنَّ (ریشه ماضی + تُنَّ)متکلموحدهفَعَلتُ (ریشه ماضی + تُ)--معالغیر-فَعَلنا (ریشه ماضی + تُ)فَعَلنا (ریشه ماضی + نا)
به بخشهای قرمز که به پایان بن ماضی اضافه شده و صیغه فعل را میسازد، «ضمیر متصل» میگوییم. «ضمایر منفصل» یا جدا نیز وجود دارند که میتوانیم از آنها در جمله استفاده کنیم.
جدول زیر، ضمایر متصل و منصفل معادل هم را برای صیغههای مختلف فعل ماضی نشان میدهد. دقت کنید
صیغهضمیر منفصلضمیر متصل آخر فعلمثالمعنی مفرد مذکر غایبهُوَــَـهُوَ کَتَبَاو نوشت.مفرد مؤنث غایبهِيَـَتْهِيَ کَتَبَتْاو نوشت.مثنی مذکر غایبهُمااهُما کَتَباآن دو نفر نوشتند.مثنی مؤنث غایبهُماـَتاهُما کَتَبَتاآن دو نفر نوشتند.جمع مذکر غایبهُمـواهُم کَتَبُواآن چند نفر نوشتند.جمع مؤنث غایبهُنَّنَهُنَّ کَتَبْنَآن چند نفر نوشتند.مفرد مذکر مخاطبأنْتَتَأنْتَ کَتَبتَتو نوشتی.مفرد مؤنث مخاطبأنْتِتِأنْتِ کَتَبتِتو نوشتی.مثنی مذکر مخاطبأنْتُماتُماأنْتُما کَتَبْتُماشما دو نفر نوشتید.مثنی مؤنث مخاطبأنْتُماتُماأنْتُما کَتَبْتُماشما دو نفر نوشتید.جمع مذکر مخاطبأنْتُمْتُمأنْتُمْ کَتَبتُمشما چند نفر نوشتید.جمع مؤنث مخاطبأنْتُنَّتُنَّأنْتُنَّ کَتَبتُنَّشما چند نفر نوشتید.متکلم وحدهأناتُأنا کَتَبْتُمن نوشتم.متکلم معالغیرنَحْنُنَانَحْنُ کَتَبناما نوشتیم.
منفی کردن فعل ماضی در عربی
برای منفی کردن فعل ماضی در عربی، کافی است کلمه «ما» را قبل از فعل بیاوریم. بر این اساس، صرف فعل ماضی منفی برای «کَتَبَ» بهصورت زیر است:
ما کَتَبَ: او (مذکر) ننوشت.ما کَتَبَتْ: او (مؤنث) ننوشت.ما کَتَبا: آن دو نفر (مذکر) ننوشتند.ما کَتَبَتا: آن دو نفر (مؤنث) ننوشتند.ما کَتَبُوا: آنها (مذکر) ننوشتند.ما کَتَبْنَ: آنها (مؤنث) ننوشتند.ما کَتَبتَ: تو (مذکر) ننوشتی.ما کَتَبتِ: تو (مؤنث) ننوشتی.ما کَتَبْتُما: شما دو نفر (مذکر) ننوشتید.ما کَتَبْتُما: شما دو نفر (مؤنث) ننوشتید.ما کَتَبتُم: شما (مذکر) ننوشتند.ما کَتَبتُنَّ: شما (مؤنث) ننوشتند.ما کَتَبْتُ: من ننوشتم.ما کَتَبنا: ما ننوشتیم.وَعَدَ:
مفرد مذکر غایب: وَعَدَمفرد مؤنث غایب: وَعَدَتْمثنی مذکر غایب: وَعَدامثنی مؤنث غایب: وَعَدَتاجمع مذکر غایب: وَعَدواجمع مؤنث غایب: وَعَدنَمفرد مذکر مخاطب: وَعَدتَمفرد مؤنث مخاطب: وَعَدتِمثنی مذکر مخاطب: وَعَدتُمامثنی مؤنث مخاطب: وَعَدتُماجمع مذکر مخاطب: وَعَدتُمجمع مؤنث مخاطب: وَعَدتُنَّمتکلم وحده: وَعَدتُمتکلم معالغیر: وَعَدنا
ذَهَبَ:
مفرد مذکر غایب: ذَهَبَمفرد مؤنث غایب: ذَهَبَتْمثنی مذکر غایب: ذَهَبامثنی مؤنث غایب: ذَهَبَتَاجمع مذکر غایب: ذَهَبُواجمع مؤنث غایب: ذَهَبْنَمفرد مذکر مخاطب: ذَهَبْتَمفرد مؤنث مخاطب: ذَهَبْتِمثنی مذکر مخاطب: ذَهَبْتُمامثنی مؤنث مخاطب: ذَهَبْتُماجمع مذکر مخاطب: ذَهَبْتُمْجمع مؤنث مخاطب: ذَهَبْتُنَّمتکلم وحده: ذَهَبْتُ متکلم معالغیر: ذَهَبْنا
قالَ:
مفرد مذکر غایب: قالَمفرد مؤنث غایب: قالَتْمثنی مذکر غایب: قالامثنی مؤنث غایب: قالَتاجمع مذکر غایب: قالواجمع مؤنث غایب: قُلنَمفرد مذکر مخاطب: قُلتَمفرد مؤنث مخاطب: قُلتِمثنی مذکر مخاطب: قُلتمامثنی مؤنث مخاطب: قُلت
