جستجوی مطالب ...
ادبیات . علوم انسانی
اضافه تشبیهی چیست؟ + روش تشخیص و مثال
۹۷۸۴ بازدید
آخرین بهروزرسانی: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱
زمان مطالعه: ۷ دقیقهاضافه تشبیهی
در آموزشهای پیشین مجله فرادرس، با تشبیه و انواع آن آشنا شدیم. در این آموزش، به یکی از انواع تشبیه، یعنی اضافه تشبیهی میپردازیم.
فهرست مطالب این نوشته
تشبیه و استعاره
ترکیب اضافی چیست؟
اضافه تشبیهی چیست؟
آیا اضافه تشبیهی تشبیه بلیغ است؟
تفاوت اضافه تشبیهی و اضافه استعاری
چگونه اضافه تشبیهی را تشخیص دهیم؟
مثالهای اضافه تشبیهی
تمرینهای اضافه تشبیهی
جمعبندی
تشبیه و استعاره
تشبیه که در لغت بهمعنی «چیزی را به چیزی مانند کردن» است، سادهترین صورت خیال نامیدهاند. در اصطلاح ادبی، تشبیه آرایهای است که بین دو یا چند چیز به قصد اشتراکشان در یک یا چند صفت ارتباط برقرار میکند. تشبیه یکی از بهترین راههای خلق صورت خیال است که در خدمت معنا قرار میگیرد و به بسط اندیشه کمک میکند. تشبیه تأثیر سخت را بیشتر میکند و شعر و نثر و کلام عادی نیز کاربرد دارد. از دلایل استفاده از تشبیه، میتوان به این موارد اشاره کرد: نصیحت، نکوهش، توصیف، مضمونآفرینی، تصویرسازی و... .
تشبیه در دو قالب ساختاری بیان میشود. یکی در قالب جمله و بهصورت گسترده و دیگری بهصورت ترکیب اضافی که یکی از انواع آن اضافه تشبیهی است و در ادامه با آن آشنا میشویم. در حالت گسترده و کامل، تشبیه از چهار بخش تشکیل میشود که به هریک از آنها رکن میگویند و ارکان تشبیه نام دارند. ارکان تشبیه عبارتاند از:
مشبه: کلمه یا جملهای است که به چیزی تشبیه و مانند میشود.
مشبهبه: کلمه یا جملهای است که مشبه به آن تشبیه میشود.
وجه شبه: صفت و وجه مشترک بین مشبه و مشبهبه است.
ادات تشبیه: کلمهای است که شباهت بین مشبه و مشبهبه را برقرار میکند.
با یک مثال ساده، با این ارکان آشنا میشویم. این جمله را در نظر بگیرید: «دل احمد مانند آب، زلال است.» در این جمله، دل احمد به آب تشبه شده است. پس تا اینجا میدانیم که مشبه دل احمد است و مشبهبه آب. اما وجه شبه چیست؟ در جمله به زلالی اشاره شده است و منظور شباعت دل احمد و آب از نظر زلالی است. پس وجه شبه زلال بودن است. ادات تشبیه نیز کلمه «مانند» است که مشبه و مشبهبه را به هم وصل کرده است.
اما از بین ارکان تشبیه، دو رکن مشبه و مشبهبه پایههای اصلی هستند. اگر یکی از این دو رکن حذف شود، آرایه تشبیه به استعاره تبدیل میشود. برای آشنایی بیشتر با استعاره، به آموزش «استعاره چیست و چه انواعی دارد؟ — به زبان ساده و با مثال» مراجعه کنید.
در طرف مقابل، وجه شبه و ادات تشبیه از ارکان اصلی تشبیه نیستند و گاهی بهطور کامل حذف میشوند و اتفاقاً حذف آنها شعر را زیباتر و خیالانگیزتر میکند.
برای آشنایی با موضوعات زبان و ادبیات فارسی مدرسه، پیشنهاد میکنیم به مجموعه آموزشهای دروس دبیرستان و پیش دانشگاهی فرادرس مراجعه کنید که لینک آن در ادامه آورده شده است.
برای مشاهده مجموعه آموزشهای دروس دبیرستان و پیش دانشگاهی + اینجا کلیک کنید.
ترکیب اضافی چیست؟
ترکیب اضافی یا همان مضاف و مضافالیه شامل دو بخش است. گاهی اسمی به اسم دیگر اضافه میشود و توضیح به آن میافزاید. این ترکیب را ترکیب اضافی میگوییم. برای مثال، «کیفِ احمد» یک ترکیب اضافی است. برای آشنایی بیشتر با ترکیب اضافی، به آموزش «مضاف و مضاف الیه چیست؟ — به زبان ساده» مراجعه کنید.
آموزش فارسی – پایه نهم
فیلم آموزش فارسی – پایه نهم
دیدن فیلم آموزشی
اضافه تشبیهی چیس