جواب معرکه
واجآرایی تکرار یک یا چند واج صامت یا مصوت در شعر یا در نثر است، که در کلمههای یک مصراع یا بیت به گونهای که آفریننده موسیقی درونی باشد و بر تأثیر شعر بیفزاید. موسیقی برخاسته از واجآرایی صامتها عموماً محسوستر از موسیقیاست که از واجآرایی مصوتها ایجاد میشود. با این حال مصوتها نیز تأثیر خاصی در واجآرایی داشتهاند؛ قدما تکرار مصوت (-ِ) را تتابع اضافات مینامیدهاند و چنین میپنداشتند که مانع روشنی و رسایی سخن سخن است در حالی که امروزه در ادبیات بر این باورند که این تکرار و همچنین تکرار مصوت «اُ» موسیقی بیت را بیشتر کرده و بر ثاثیر کلام میافزاید؛ مانند این بیت از سعدی:
خواب نوشین بامداد رحیل باز دارد پیاده را ز سبیل
یا این بیت از حافظ:
شور شراب عشق تو آن نفسم رود ز سر کاین سر پر هوس شود خاک در سرای تو
وقتی واجآرایی بیانگر و یا یادآور صدای خاصی در طبیعت باشد، به آن نغمه حروف گفته میشود؛ مانند این شعر از فردوسی:
برو راست خم کرد و چپ کرد راست خروش از خم چرخ چاچی بخاست
در این شعر منوچهری واج «خ» و «ز» تکرار شدهاست. واج «خ» یادآور خرد شدن برگ پائیزی درختان در زیر پاست:
خیزید و خز آرید که هنگام خزان است باد خنک از جانب خوارزم وزان است