سلام! به طور کلی، تفاوتهای حکومت امویان و عباسیان در برخورد با ایرانیان زمان خودشان وجود داشت.
حکومت امویان (661-750 میلادی)، مسلمانان عرب را در برخورد با ایرانیان بر تفاوتهای قومی و فرهنگی تاکید میکرد. آنها به عنوان برخاسته از قبایل عرب بدوی، تفاخر با عرب بودن و اصالت قبیله امری مهمی برای آنها بود. این حکومت به تسلط خود بر ایرانیان، در حالی که آنها را زیر خدمت خود مینمودند و برخی از آنها را به عنوان بندگان یا تبعه میشمردند، تا حدی نسبت داده میشود. هرچند که با گذر زمان و در مدت حکومت امویان، تاثیرات فرهنگی و فرهنگ لغاتی ایرانی در حوزههایی مانند اداره و اقتصاد به خصوص احساس میشود.
از سوی دیگر، حکومت عباسیان (750-1258 میلادی) تاکید زیادی بر دین و امپراتوری اسلامی داشت. آنها به ایرانیان به عنوان عضوان امت اسلامی و عرب نیستند، بلکه مسلمانان معتقد به مکتب اهل بیت میگفتند. در این دوران، ایرانیان بیشتر در حوزههایی مانند علم، فرهنگ و اداره به سمت بالا رفتند. عباسیان ایرانیان را در توسعه و ترویج ادب فارسی، علوم و فلسفه تشویق کردند. همچنین، مدارس و کتابخانههای بزرگی را در شهرهایی مانند بغداد و سمرقند بنا نهادند که تا حد زیادی باعث توسعه فرهنگ و دانش در ایرانیان شد.
در شرح این تفاوتها نباید فراموش کنیم که هر دوره تاریخی کاملاً پیچیده بوده است و وجود نظامها، سیاستمداران و عوامل فرهنگی متعدد تأثیر بسزایی در روند روابط بین حکومت و ایرانیان داشتند.