واژه هایی هست که جانشین اسم می شود و نقش های مختلف آن را می پذیرد واز تکرار آن جلوگیری می کند واسمی راکه ضمیرجانشین آن شده است مرجع ضمیر می گویند.
خدایا ! تو خود ،شاهدی که چه می گویند .
دوضمیر «تو» و«خود» به جای خدا آمده اند پس مرجع هر دو خداست .
در جمله ی بالا «او» ضمیرشخصی جدا (منفصل) و «ـَ ش» ضمیرشخصی پیوسته (متصل) هستند . ضمیر اقسامی دارد مانند:
ضمیرشخصی - ضمیراشاره - ضمیرپرسشی - ضمیر مشترک - ضمیر مبهم - ضمیر تعجبی (که در راهنمایی شما فقط با دو نوع اول آشنا می شوید )
اول َشخص مفرد:من
اول شخص جمع:ما
دوم شخص مفرد:تو
دوم شخص جمع:شما
سوم شخص مفرد :او(وی)
سوم شخص جمع:ایشان
ضمیر شخصی : ضمیری که جانشین شخص می شود ، شش صیغه دارد وبه دو نوع تقسیم می شود : ضمیرشخصی جدا (منفصل) و ضمیرشخصی پیوسته (متصل)
ضمیر شخصی جدا: یا ضمیر گسسته یا منفصل ضمیری است که ازکلمه جدا نوشته می شود
به تنهایی به کار می رود ومستقل است
نعمتت بار خدایا ، زعدد بیرون است شکر اِنعام تو هرگز نکند شکرگزار (سعدی)
ضمیر شخصی پیوسته : یا ضمیر متصل ضمیری است که به کلمات پیوسته می شود. که به دو صورت است
اول شخص مفرد:م
اول شخص جمع:یم
دوم شخص مفرد:ی
دوم شخص جمع:ید
سوم شخص مفرد :د
سوم شخص جمع:ند
1- ضمایرمتصل به افعال که به صورت شناسه درآخر فعل ها قرار دارند- که دربحث فعل ها خواندید- ضمایر فاعلی می گویند.
گفته بودم چو بیایی ، غم دل با تو بگوی
اول شخص مفرد:م
اول شخص جمع:مان
دوم شخص مفرد:ت
دوم شخص جمع:تان
سوم شخص مفرد :ش
سوم شخص جمع:شان
* ضمیر پیوسته « د » سوم شخص مفرد فقط در آخر فعل های مضارع وامر در می آید.
2- ضمیر شخصی پیوسته ، ضمیری است که به کلمه ی پیش از خود می ییوندد وبه تنهایی دارای معنی نیست .
شاه گفتـش : پس بگو تدبیر چیست؟ چاره ی آن مکر وآن تزویر چیست؟ (مولوی)
ضمیر اشاره : ضمیری است که مرجع آن به اشاره معلوم می شود . آن را که تو دیدی از عجایب است. این را گوش بده . وترکیبات آنان
اشاره به دور مفرد:آن
اشاره به دور جمع:آنان
اشاره به نزدیک مفرد:این
اشاره به نزدیک جمع:اینها
این وآن اگر همراه اسم بیاید ضمیر نیست وصفت اشاره می شود مانند آن مرد ، این خانه
در صورت تمایل معرکه بدهید 💙🙏