جواب معرکه
جستجو
بزاق وغدد بزاقی
اسماء محمدی زادهاردیبهشت 15, 1399بدون نظر
غدد بزاقی مایعی به نام بزاق را از خود ترشح می کنند. ترشحات این غدد، دهان را مرطوب و لزج می کند. تعدادی غدد کوچک در ضخامت مخاط دهان قرار دارند که به نام غدد بزاقی فرعی موسوم اند. علاوه بر غدد بزاقی فرعی سه جفت غدد بزاقی اصلی به نام بناگوشی، زیر فکی و زیر زبانی نیز وجود دارد. هر کدام از غدد بزاقی اصلی توسط یک کپسول از جنس بافت همبند احاطه می شوند
غدد بناگوشی(Parotid glands):
این غدد در گونه ها در نزدیکی گوش واقع شده اند و غدد آسینار منشعبی هستند که بخش ترشحی آن ها منحصرا ازآسینی های سروزی تشکیل شده است.سلول های سروزی غدد بناگوشی مقادیر زیادی آلفا آمیلاز ترشح می کنند که هیدرولیز کربوهیدرات ها و پروتئین های سرشار از پرولین را آغاز می کند. و دارای خواص ضد میکروبی می باشد.
غدد تحت فکی(Submadibular glands):
دو سوم کل بزاق را تولید می کنند. غدد توبولوآسینار منشعب هستند و عمدتا دارای آسینی های سروزی هستند، اما واحد های ترشحی توبولوآسینار مختلط زیادی نیز دارند. این غده علاوه بر آلفا آمیلاز، لیزوزیم نیز ترشح می کند که هیدرولیز دیواره ی باکتریایی را انجام می دهد.
غدد زیر زبانی(Sublingual glands):
کوچکترین غدد بزاقی اصلی هستند، که به عنوان غدد توبولوآسینار منشعب نیز در نظر گرفته می شوند، اما در اینجا لوله های ترشحی حاوی سلول های موکوسی غالب هستند و محصول اصلی غده، موکوس است. این غده مقادیر کمی آمیلاز و لیزوزیم را نیز ترشح می کند.
سه نوع سلول اپیتلیالی واحد های ترشحی بزاقی را ایجاد می کنند:
1_ سلول های سروزی(Serous cells): سلول های قطبی، ترشح کننده ی پروتئین، معمولا هرمی شکل، با هسته های مدور و دارای گرانول های ترشحی راسی هستند.
2_ سلول های موکوسی(Mucous cells): بیشتر استوانه ای شکل و دارای هسته های فشرده در قاعده هستند.
3_ سلول های میواپیتلیال(Myoepithlial cells): این سلول های کوچک و پهن دارای چندین زائده ی انقباضی کشیده در اطراف بخش ترشحی یا مجرا هستند و فعالیت آن ها برای حرکت محصولات ترشحی به داخل مجاری و در طول آن مهم است.
بزاق
بزاق مایعی است که توسط غدد بزاقی فرعی و اصلی تراوش گشته و 69 درصد آن آب است. در انسان علاوه بر 3 جفت غدد بزاقی اصلی ( بناگوشی، زیر زبانی و تحت فکی)، غدد فرعی(بزاقی کوچک) لبی، زبانی، کامی و گونه ای نیز مقداری بزاق ترشح می کنند که مجموعا به نام بزاق مختلط موسوم است. تقریبا 90 درصد بزاق توسط غده های بناگوشی و زیر فکی تهیه می شود.80 تا 90 درصد بزاق مختلط بر اثر تحریکات چشایی و جویدن ترشح می شود که معمولا به هنگام زندگی روزانه است ولی بقیه بزاق که هنگام خواب شب ترشح می شود.
نقش بزاق
بزاق با مرطوب کردن مواد غذائی و حل کردن آن ها عمل جویدن را تسهیل نموده و با آنزیم های خود تا 30 دقیقه پس از ورود غذا به معده، در هضم کربوهیدرات ها و تری گلیسرید ها موثر است. هم چنین در 1200 میلی لیتر بزاق که در 24 ساعت ترشح می شود حدود 250 میلی گرم ایمونوگلبولین وجود که بیشتر از نوع IgA می باشد.
در انسان سالم و بالغ در 24 ساعت یک یا یک و نیم لیتر بزاق ترشح می شود که از این مقدار حدود 70 درصد آن از غده زیرفکی است. pH بزاق بین 7/5 تا 4/7 تغییر می کند.
غدد بزاقی کوچک(فرعی) بدون کپسول در مخاط و زیر مخاط دهان توزیع شده اند و دارای مجاری کوتاه به داخل حفره ی دهان می باشند. این غدد بزاقی فرعی معمولا موکوسی هستند، با استثناء غدد سروزی کوچک که در قاعده ی پاپیلاهای جامی شکل قرار دارند