نهضت تنباکو یکی از مهمترین حوادث تاریخی ایران در اوایل قرن 14 هجری (اواخر قرن 19 میلادی) است که به عنوان نشانهای از آغاز اعتراضات و مبارزات ملی ایرانیان علیه استعمار و نفوذ خارجی در کشور شناخته میشود. در اینجا توضیحاتی جامع و قابل فهم برای شما آورده شده است:
### زمینههای نهضت تنباکو:
1. **درخواست امتیاز**: در سال 1280 هجری قمری (1901 میلادی)، دولت ایران به یکی از اتباع بریتانیا به نام "تالبوت" امتیاز انحصاری صادرات و فروش تنباکو را اعطا کرد. این اقدام باعث نارضایتی شدید مردم و کسبه تنباکو شد زیرا باعث میشد که تمامی تولید و فروش تنباکو در اختیار یک شرکت خارجی باشد.
2. **منافع ملی**: این امتیاز احساس ملیگرایی را در میان مردم بیدار کرد. ایرانیان به این نتیجه رسیدند که دولت قاجار به منافع ملی خود اهمیت نمیدهد و تحت فشارهای خارجی قرار دارد.
### مراحل نهضت:
1. **اعتراضات عمومی**: پس از انتشار خبر این امتیاز، کسبه و کشاورزان تنباکو به خیابانها آمدند و اعتراض کردند. آنها با استفاده از روشهایی مانند تحریم خرید تنباکو، به ترویج مخالفت خود پرداختند.
2. **فتوای مراجع تقلید**: یکی از عوامل کلیدی در موفقیت نهضت تنباکو، فتوای آیتالله سید جمالالدین اسدآبادی و دیگر مراجع تقلید علیه استعمال و خرید تنباکو بود. این فتوا موجب شد که مردم بهطور گستردهای از خرید تنباکو خودداری کنند.
3. **نتایج نهضت**: در نتیجه فشارهای مردمی و اعتراضات، نهایتاً دولت قاجار تصمیم به لغو امتیاز تالبوت گرفت. این اقدام در سال 1285 هجری قمری (1906 میلادی) به تصویب رسید.
### تأثیرات نهضت:
نهضت تنباکو بهعنوان یک نقطه عطف در تاریخ ایران شناخته میشود. این واقعه، سرآغازی برای گسترش احساسات ملیگرایانه و تلاش برای اصلاحات در ایران بود و راه را برای جنبشهای بعدی، مانند مشروطهخواهی، هموار کرد. آن همچنین نشاندهندهٔ قدرت مردم در مقابله با نفوذ خارجی و تجمع بر سر منافع ملی بود.
### نتیجهگیری:
نهضت تنباکو نماد مقاومت مردم در برابر سلطه بیگانگان و نشاندهندهٔ بیداری اجتماعی و سیاسی در ایران بود. این نهضت تأثیرات عمیقی بر تاریخ معاصر ایران داشت و به عنوان یک مورد مهم در درسهای مطالعات اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرد.
این توضیحات به شما کمک میکند تا تفاوتها و اهمیت نهضت تنباکو را بهتر درک کنید و در درسهای خود از آن استفاده کنید.