عنوان درس: جمعیت جهان
تعریف جمعیت
جمعیت یعنی تعداد افرادی که در یک مکان زندگی میکنند (کشور، قاره یا جهان).
ویژگیهای جمعیت
1. تعداد جمعیت
2. رشد جمعیت
3. ترکیب جنسی و سنی
4. توزیع و پراکندگی جمعیت
---
پراکندگی جمعیت در جهان
مناطق پرجمعیت
شرق و جنوب آسیا
اروپا
بخشهایی از آمریکای شمالی
مناطق کمجمعیت
مناطق قطبی
بیابانها
جنگلهای استوایی
کوهستانهای بسیار سرد و سخت
عوامل تأثیرگذار بر توزیع جمعیت
آب و هوا
دسترسی به آب و خاک حاصلخیز
وجود امکانات شهری
اقتصاد و فرصت شغلی
حمل و نقل و دسترسی به دریا و رودخانه
---
رشد جمعیت جهان
انواع رشد
افزایش جمعیت: زاد و ولد بیشتر از مرگ و میر
کاهش جمعیت: مرگ و میر بیشتر از زاد و ولد
مراحل رشد جمعیت در جهان
1. رشد کند (در گذشته، قبل از پیشرفت پزشکی)
2. رشد سریع جمعیت (پس از انقلاب صنعتی)
3. کاهش سرعت رشد (در عصر حاضر در بیشتر کشورها)
---
مقایسه کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه
ویژگی کشورهای توسعهیافته کشورهای در حال توسعه
زاد و ولد کم زیاد
مرگ و میر کم نسبتاً بالا
رشد جمعیت کند سریع
مثال آلمان، ژاپن ایران، هند
---
پیامدهای افزایش سریع جمعیت
کمبود غذا و مسکن
بیکاری
فقر
ازدحام شهرها
آلودگی محیط زیست
فشار بر منابع طبیعی
کمبود خدمات آموزشی و درمانی
---
هرم سنی جمعیت
نموداری که جمعیت زنان و مردان را در گروههای سنی نشان میدهد.
انواع هرم سنی
1. هرم جوان
قاعده پهن (نوزاد و کودک زیاد)
مربوط به کشورهای در حال توسعه
2. هرم پیر
قاعده باریک
جمعیت سالمند زیاد
مربوط به کشورهای توسعهیافته
---
نکات مهم امتحانی
حاشیه رودها و دشتهای حاصلخیز معمولاً پرجمعیتاند.
پیشرفت علمی و پزشکی باعث کاهش مرگ و میر شده است.
مهمترین عامل رشد جمعیت در گذشته، زیاد بودن مرگ و میر و زاد و ولد بوده است.
کشورهایی که جمعیت پیر دارند، معمولاً رشد جمعیتشان کم است.
---
سؤالات تشریحی همراه پاسخ
1) جمعیت چیست؟
پاسخ: تعداد افرادی که در یک مکان مشخص (کشور، قاره یا جهان) زندگی میکنند.
---
2) منظور از رشد جمعیت چیست؟
پاسخ: تغییر و افزایش یا کاهش تعداد جمعیت در یک دوره زمانی مشخص.
---
3) چرا بعضی مناطق جهان پرجمعیت و برخی کمجمعیتاند؟
پاسخ: به دلیل تفاوت در عوامل طبیعی و انسانی مثل
آب و هوا
خاک و آب کافی
امکان کشاورزی
اقتصاد و شغل
امکانات شهری و حملونقل
---
4) دو پیامد افزایش سریع جمعیت را نام ببرید.
پاسخ:
کمبود منابع و غذا
افزایش بیکاری
آلودگی محیط زیست
(هر دو مورد کافی است)
---
5) هرم سنی چیست و چه اطلاعاتی میدهد؟
پاسخ:
نموداری که تعداد زنان و مردان را در گروههای مختلف سنی نشان میدهد و اطلاعاتی درباره ساختار سنی جمعیت میدهد.
---
6) ویژگی کشورهای توسعهیافته از نظر جمعیت چیست؟
پاسخ:
رشد جمعیت پایین
زاد و ولد کم
جمعیت پیر بیشتر
---
✅ سؤالات تستی (چهارگزینهای)
1) کدام عامل باعث پرجمعیت شدن یک منطقه نمیشود؟
الف) آبوهوای مناسب
ب) خاک حاصلخیز
ج) دسترسی به آب
د) سرمای شدید و یخبندان
پاسخ: د
---
2) بیشترین رشد جمعیت جهان در چه زمانی رخ داد؟
الف) دوران باستان
ب) قرون وسطی
ج) پس از انقلاب صنعتی
د) زمان حال
پاسخ: ج
---
3) کدام مورد از پیامدهای رشد سریع جمعیت است؟
الف) افزایش فرصتهای شغلی
ب) کمبود غذا و امکانات شهری
ج) افزایش زمینهای کشاورزی
د) توسعه اقتصادی
پاسخ: ب
---
4) قاعده پهن هرم سنی نشاندهنده چیست؟
الف) جمعیت سالمند زیاد
ب) جمعیت جوان زیاد
ج) رشد جمعیت کم
د) مرگ و میر کم
پاسخ: ب
---
5) کدام یک کشور توسعهیافته است؟
الف) هند
ب) ژاپن
ج) ایران
د) عربستان
پاسخ: ب
---
✅ درست/نادرست
1. پیشرفت پزشکی باعث افزایش مرگ و میر میشود.
نادرست
2. بیابانها معمولاً جمعیت کمی دارند.
درست
3. کشورهای در حال توسعه معمولاً رشد جمعیت زیادی دارند.
درست
-
