تضاد صدق و کذب قضایا در منطق به روابط بین قضایا و مقدار صدق آنها اشاره دارد. به طور کلی میتوان گفت:
1. **قضایای متضاد**: دو قضیه را متضاد مینامیم اگر یکی از آنها حقیقت (صدق) و دیگری دروغ (کذب) باشد. به عنوان مثال، اگر قضیه «همه انسانها فانی هستند» صادق باشد، آنگاه قضیه «هیچ انسان فانی نیست» کاذب خواهد بود.
2. **قضایای متناقض**: دو قضیهای که نمیتوانند همزمان صادق و همزمان کاذب باشند، متناقض نامیده میشوند. مثلاً، قضیه «این شیء سفید است» و «این شیء غیر سفید است» هیچگاه نمیتوانند همزمان صادق باشند.
3. **قضیهای که محتوای ضد هم دارد**: به طور خاص، وقتی که دو قضیه با یکدیگر تضاد دارند، یکی باید صادق و دیگری باید کاذب باشد و نمیتوانند هر دو به طور همزمان درست یا نادرست باشند.
به این ترتیب، در رابطه با تضاد صدق و کذب قضایا، باید به شناخت نوع روابط منطقی میان قضایا و تعیین اینکه کدام یک میتواند صادق و کدام یک باید کاذب باشد، توجه کنیم. این روابط در تحلیل منطقی و استدلالهای منطقی بسیار مهم هستند.