نفت از فیتیله چراغ بالا میرود به دلیل پدیدهای به نام **مکش و خاصیت مویینگی**.
زمانی که فیتیله در نفت قرار میگیرد، بخشی از فیتیله در مایعی به نام نفت غوطهور میشود. فیتیله معمولاً از الیاف پنبهای یا مواد مشابه ساخته میشود که خاصیت جذب مایع را دارند. این الیاف با جذب نفت، روغن را به خود جذب میکنند و آن را به سمت بالا میکشند.
دو عامل اصلی در این پدیده نقش دارند:
1. **جذب**: الیاف فیتیله به نفت چسبندگی دارند، به این معنی که نفت میتواند داخل الیاف نفوذ کند و در آنها قرار گیرد. این اثر به نام جذب شناخته میشود.
2. **خاصیت مویینگی**: زمانی که نفت به داخل فیتیله میرود، به دلیل وجود نیروهای مولکولی بین نفت و الیاف فیتیله (نیروهای چسبندگی) و همچنین نیروهای بین مولکولهای نفت (نیروهای همسایگی)، نفت میتواند درون فیتیله حرکت کند. این پدیده به نام خاصیت مویینگی است، که باعث میشود مایعات به طور طبیعی در مسیرهای باریک (مثل فیتیله) بالا بروند.
به عبارت دیگر، ترکیب این دو پدیده باعث میشود که نفت از فیتیله چراغ بالا برود و به محض اینکه فیتیله را روشن کنیم، این نفت سوخته و روشنایی ایجاد میکند.