ای دل غم دیده، حالت بِه شود، دل بد مکن / وین سر شوریده، باز آید به سامان، غم مخور
معنی: ای دل اندوهگین نگران نباش، حال و روزت خوب می شود و افکار پریشان و آشفته ات به سامان می شود، غمگین نباش.
آرایه ها: کنایه: دل بد مکن کنایه از نگران نباش / تضاد: شوریده و سامان / سر: مجاز از وجود، فکر / تشخیص: ای دل غمدیده
بتاج 💚
معنی 👈 دل اندوهگین حالت بهتر میشود ناراحت و آشفته نباش غم و غصه و آشفتگی به آرامش تبدیل میشود
آرایه تشخیص👈 ای دل. کنایه👈 دل بد کردن نگران بودن
👈واژه دل تکرار
👈شوریده و سامان تضاد👈 مراعات نظیر دل و سر
بتاج
معنی: ای دل غمگین من، غصه نخور، چراکه حال و روزت بهتر میشود و این آشفتگی و پریشان حالی تو ، دوباره آرام و قرار می یابد.
دل بد مکن کنایه از غصه نخور
غم دیده:واژه ی مشتق مرکب(غم+دید+ه)
تناسب: دل، سر
یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور *** کلبه احزان شود روزی گلستان، غم مخور
روزی میرسد که یوسف گم شده به زادگاه خود (کنعان) باز گردد، غم نخور و ناراحت نباش. غمها و اندوههای تو به شادی و خوشحالی تبدیل میشود، ناراحت نباش.
ای دل غمدیده، حالت به شود، دل بد مکن *** وین سر شوریده باز آید به سامان، غم مخور
ای دل رنج کشیده، حالت بهتر میشود پس به خود بیهوده ناراحتی نده. این پریشان حالی و آشفتگی تو بهبود مییابد و همه چیز به آرام و قرار و نظم خود دست پیدا میکند، ناراحت نباش.
دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت *** دائما یکسان نباشد حال دوران، غم مخور
اگر چرخ زمانه مدتی طبق خواسته ما به گردش درنیامد و دنیا بر وقف مراد ما نبود، ناراحت نباش چون حال زمانه به یک شکل باقی نمیماند و عوض میشود.
هان مشو نومید! چون واقف نه ای از سر غیب *** باشد اندر پرده، بازیهای پنهان، غم مخور
آگاه باش و ناامید نشو! زیرا تو از رازهای پنهان با خبر نیستی. بدان که در عالم غیب و ملکوت، سرنوشتها و مقدرات پنهانی وجود دارد پس اندوهگین نباشو
ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی بر کند *** چون تو را نوح است کشتیبان، ز توفان، غم مخور
ای دل! اگر نیستی و نابودی مانند سیل همه جهان را از بین ببرد، ناراحت نباش چون حضرت نوح کشتیبان تو است و تو را از توفان نجات میدهد.
در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم *** سرزنشها گر کند خار مغیلان، غم مخور
اگر با هدف رسیدن به کعبه و خدا در بیابان به حرکت درآمدی، از رنجها و دردی که در راه به آن گرفتار میشوی (مانند خار مغیلان) ناراحت نشو.
گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید *** هیچ راهی نیست کان را نیست پایان، غم مخور
اگه چه راه بسیار ناامن و خطرناک و مقصد بسیار دور است، بدان هیچ راهی نیست که بیپایان باشد پس ناراحت نباش
حافظا! در کنج فقر و خلوت شبهای تار *** تا بود وردت دعا و درس قرآن، غم مخور
ای حافظ! تا زمانی که با تهی دستی و در شبهای تاریک مشغول ذکر خداوند و دعا و خواندن قرآن هستی، به دلت غم راه نده.