حکومتهای بنیامیه و بنیعباس تفاوتهای چشمگیری با رهبری پیامبر اسلام داشتند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1. **مشروعية حکومت**:
- **رهبری پیامبر**: پیامبر اسلام، به عنوان فرستاده خدا، حکومتش بر پایه وحی و رسالت الهی بود. او نه تنها رهبر مذهبی، بلکه رهبر سیاسی و اجتماعی نیز بود و تمام تصمیماتش بر اساس تعالیم دین اسلام اتخاذ میشد.
- **حکومت بنیامیه و بنیعباس**: این حکومتها بیشتر بر مبنای قدرت و اقتدار سیاسی شکل گرفته بودند. در حالی که بنیامیه بیشتر به نیروی نظامی و قدرت قبیلهای تکیه داشت، بنیعباس نیز توانستند با استفاده از تبلیغات و جلب حمایت مردم و همچنین فرصتهای سیاسی، قدرت را در دست بگیرند.
2. **رویکرد به اسلام**:
- **پیامبر**: در زمان پیامبر، طبع و ریشه تفکر اسلامی بر پایه همدلی، برابری و توحید بود. او تلاش میکرد تا اصول اسلامی را در کلیت جامعه پیاده کند و به حقوق همه انسانها احترام بگذارد.
- **حکومت بنیامیه**: در این دوره، حکومتها به جانبداری از گروههای خاص و قبیلهای تمایل داشتند و به تفاوتهای قومی و قبیلهای بیشتر توجه میکردند. به همین دلیل، برخی گروهها تحت فشار قرار گرفتند.
- **حکومت بنیعباس**: هرچند بهتر از بنیامیه عمل کردند، ولی به صورت عمومی به نفوذ برخی از ایدئولوژیها و فقههای متنوع توجه بیشتری نشان میدادند و به سمت ترویج عقل و علم میرفتند.
3. **نظام سیاسی**:
- **رهبری پیامبر**: ساختار حکومتی پیامبر بیشتر مبتنی بر مشاوره و خوب رهبری (شورا) بود و او با همفکری یارانش تصمیمگیری میکرد. او برای برقراری عدل و انصاف تلاش میکرد.
- **حکومتهای پس از او**: حکومتهای بنیامیه و بنیعباس به تدریج بیشتر به سیستمهای سلطنتی و دیکتاتوری گرایش پیدا کردند و قدرت را در دست خود متمرکز کردند. در این حکومتها، اراده فرد حاکم غالب بر تصمیمات سیاسی و اجتماعی شد.
به طور کلی، رهبری پیامبر اسلام با توجه به اصول اخلاقی و اجتماعی، تفاوتهای آشکاری با رویکردهای سیاسی و حکومتی بنیامیه و بنیعباس داشت که نشاندهنده تغییراتی در مسیر تاریخ اسلام است.