نهضت تنباکو در چه شرایطی به بار نشست ؟

نهضت تنباکو یکی از جنبش‌های مهم و اثرگذار در تاریخ معاصر ایران است که در سال ۱۸۹۰ (۱۲۶۹ هجری خورشیدی) رخ داد. این نهضت به دلایل مختلفی به بار نشست که در زیر به شرایط آن اشاره می‌کنیم: 1. **سیاست‌های استعماری**: در اواخر قرن نوزدهم، استعمارگران خارجی به خصوص انگلیسی‌ها در ایران نفوذ کرده بودند و به دنبال به دست آوردن امتیازات اقتصادی و تجاری از دولت قاجار بودند. یکی از این امتیازات، اعطای انحصار تولید و فروش تنباکو به یک شرکت انگلیسی به نام "کمپانی تنباکو" بود. 2. **نارضایتی عمومی**: افزایش نفوذ و سلطه خارجی بر اقتصاد کشور، نارضایتی عمومی را به دنبال داشت. مردم به ویژه روحانیون و روشنفکران به این سیاست‌های اقتصادی اعتراض کردند، زیرا این امتیاز به معنای تسلط بگوی وضعیت و معیشت ایرانیان بود. 3. **نقش روحانیون**: روحانیان به عنوان نمایندگان مردم و حافظان مذهب، در این نهضت نقش کلیدی ایفا کردند. سیدجمال‌الدین اسدآبادی و سایر روحانیون با انتشار اعلامیه‌ها و سخنرانی‌ها، مردم را به مقابله با امتیازات خارجی وادار کردند. 4. **آگاهی اجتماعی و سیاسی**: با توسعه انتشارات و افزایش آگاهی اجتماعی و سیاسی در ایران، مردم نسبت به حقوق خود آگاه‌تر شدند و به سختی می‌توانستند این نوع استثمار اقتصادی را تحمل کنند. 5. **تصویب قانون آزادیخواهی**: مردم با الهام از جنبش‌های آزادی‌خواهی در جهان، به فکر ایجاد تغییرات در سیستم حکومتی و اقتصادی بودند و این جنبش به نوعی اولین تجربه مردم ایران برای مقابله با بی‌عدالتی‌ها به شمار می‌رفت. در نتیجه، نهضت تنباکو تحت تأثیر شرایط استعماری، نارضایتی عمومی، نقش روحانیون و افزایش آگاهی اجتماعی به بار نشست و به احداث جریانات بعدی برای استقلال و آزادی ایران کمک کرد.