جواب معرکه
خیلی عالی 🌱
در ادامه نسخهی **سؤالات مفهومی فصل ۳ علوم نهم با پاسخهای کامل و مفهومی** رو برات آوردم تا هم برای مرور و هم برای امتحان کاربردی باشه.
---
## 📘 فصل ۳ علوم نهم ـ به دنبال محیطی برای زندگی
---
### 💨 بخش اول: جو زمین و ترکیب آن
**۱. چرا بدون وجود لایههای مختلف جو، زندگی روی زمین ممکن نبود؟**
زیرا جو زمین مانند سپر محافظ عمل میکند؛ اشعههای زیانآور خورشید (بهویژه فرابنفش و پرتوهای کیهانی) را جذب و فیلتر میکند، دمای زمین را متعادل نگه میدارد و گازهایی مانند اکسیژن و دیاکسیدکربن را برای تنفس و فتوسنتز فراهم میسازد.
**۲. نقش گاز ازن در لایه استراتوسفر چیست و اگر این لایه از بین برود چه میشود؟**
گاز ازن پرتو فرابنفش خورشید را جذب میکند و مانع آسیب به سلولهای زنده میشود. اگر ازن از بین برود، میزان ابتلا به سرطان پوست، ناباروری و نابودی فیتوپلانکتونها افزایش مییابد.
**۳. چرا مقدار اکسیژن در نزدیکی سطح زمین بیشتر است؟**
زیرا چگالی هوا در سطح زمین بیشتر است و گازها بهدلیل نیروی گرانش تجمع بیشتری در نزدیک زمین دارند.
**۴. اگر میزان CO₂ در هوا زیاد شود چه اثری دارد؟**
باعث تشدید اثر گلخانهای و در نتیجه افزایش دمای زمین (گرمایش جهانی) میشود که بر اقلیم، یخهای قطبی و سطح دریاها تأثیر منفی دارد.
---
### 🧪 بخش دوم: فشار هوا و آزمایشها
**۵. چرا در ارتفاعات نفسکشیدن سختتر میشود؟**
چون فشار هوا و در نتیجه میزان اکسیژن قابلتنفس کاهش مییابد.
**۶. چرا در ارتفاعات، آب زودتر میجوشد؟**
زیرا فشار هوا در ارتفاعات کمتر است؛ در نتیجه مولکولهای آب راحتتر از سطح آن جدا میشوند و در دمای پایینتری به جوش میآیند.
**۷. در مکش آب با نی، چه عاملی باعث بالا رفتن آب میشود؟**
در واقع دهان ما هوا را از نی بیرون میکشد و فشار داخل نی را کم میکند. فشار هوای بیرون روی سطح مایع در لیوان بیشتر است و آن را به داخل نی میراند. یعنی نی نمیکشد، بلکه **فشار هوا** آب را بالا میبرد.
**۸. اگر هوا وجود نداشت، آیا میتوانستیم صدا بشنویم؟ چرا؟**
نه، زیرا صدا برای انتقال به محیطی نیاز دارد تا ارتعاش در آن منتشر شود. در خلأ صدا منتقل نمیشود.
---
### 🌦 بخش سوم: پدیدههای جوی و اثرات زیستمحیطی
**۹. باران اسیدی چگونه تشکیل میشود و چه اثری دارد؟**
اکسیدهای گوگرد و نیتروژن حاصل از سوختن سوختهای فسیلی با بخار آب ترکیب و اسید تشکیل میدهند. این باران باعث فرسایش سنگها، اسیدی شدن خاک و آسیب به گیاهان و بناها میشود.
**۱۰. چرا آسمان آبی است ولی در روزهای آلوده خاکستری میشود؟**
در هوای پاک، مولکولهای هوا پرتوهای نور آبی را بیشتر پراکنده میکنند و آسمان آبی دیده میشود، ولی در هوای آلوده ذرات دوده و گرد و غبار پرتوهای بیشتری را جذب کرده و باعث تیرگی و رنگ خاکستری میشوند.
**۱۱. اثر گلخانهای چیست و چگونه باعث گرمایش زمین میشود؟**
گازهایی مثل CO₂ و بخار آب، حرارت بازتابشده از سطح زمین را در جو نگه میدارند و مانع از خروج کامل آن به فضا میشوند. این فرایند طبیعی دما را مناسب زندگی نگه میدارد، اما افزایش بیشازحد آن باعث گرمایش جهانی میشود.
**۱۲. افزایش زیاد دیاکسیدکربن چه پیامدهای زیستی دارد؟**
افزایش دمای جهانی، ذوب یخهای قطبی، بالا آمدن سطح دریاها، تغییر الگوی بارش و مهاجرت یا نابودی بسیاری از گونهها.
---
### 🌿 بخش چهارم: زیست و حفظ تعادل در جو
**۱۳. گیاهان در روز و شب چه نقشی در تعادل گازهای جو دارند؟**
در روز فتوسنتز انجام میدهند (CO₂ میگیرند و O₂ آزاد میکنند)، و در شب تنفس میکنند (O₂ مصرف و CO₂ آزاد میکنند). این دو عمل باعث حفظ تعادل گازهای جو میشود.
**۱۴. چرا به جنگل آمازون «ریههای زمین» میگویند؟**
زیرا بخش بزرگی از اکسیژن جهانی از فتوسنتز درختان آن تولید میشود. نابودی جنگلها باعث کاهش اکسیژن و افزایش CO₂ میشود.
**۱۵. انسانها چگونه میتوانند به پاکی هوا کمک کنند؟**
با کاهش مصرف سوختهای فسیلی، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، کاشت درخت، بازیافت و توسعه انرژیهای پاک مانند خورشیدی و بادی.
---
