دامنه، میانه و چارکها از جمله مفاهیم پایه در آمار هستند که به توصیف و تحلیل دادهها کمک میکنند. در اینجا به توضیح هر کدام پرداخته میشود:
1. **دامنه (Range)**: دامنه به تفاوت بین بزرگترین و کوچکترین مقدار یک مجموعه داده اشاره دارد. به عبارت دیگر، اگر \( x_{\text{max}} \) بزرگترین مقدار و \( x_{\text{min}} \) کوچکترین مقدار باشد، دامنه به صورت زیر محاسبه میشود:
\[
\text{دامنه} = x_{\text{max}} - x_{\text{min}}
\]
2. **میانه (Median)**: میانه مقداری است که دادهها را به دو قسمت مساوی تقسیم میکند. برای محاسبه میانه:
- اول دادهها را به ترتیب از کوچک به بزرگ مرتب کنید.
- اگر تعداد دادهها فرد باشد، میانه همان مقدار وسطی است.
- اگر تعداد دادهها زوج باشد، میانه میانگین دو مقدار وسطی است.
3. **چارکها (Quartiles)**: چارکها نقاطی هستند که دادهها را به چهار قسمت مساوی تقسیم میکنند:
- **چارک اول (Q1)**: 25 درصد از دادهها کمتر از آن هستند.
- **چارک دوم (Q2)**: معادل میانه است و 50 درصد از دادهها کمتر از آن هستند.
- **چارک سوم (Q3)**: 75 درصد از دادهها کمتر از آن هستند.
برای محاسبه چارکها:
- دادهها را مرتب کنید.
- برای پیدا کردن Q1 و Q3 از فرمولهای خاصی استفاده میشود. به عنوان مثال:
- \( Q1 \) را میتوان به این صورت محاسبه کرد: مرتبسازی دادهها و پیدا کردن میانه نیمهٔ اول دادهها.
- \( Q3 \) را نیز میتوان با محاسبه میانه نیمهٔ دوم دادهها به دست آورد.
امیدوارم این توضیحات کمککننده باشد! اگر سوال بیشتری دارید، حتما بپرسید.