برای حل سوالاتی که مطرح کردهاید، ابتدا هر سوال را جداگانه بررسی میکنیم.
### سوال اول:
دو بار دارد \(q_1 = 16 \, \text{nC}\) و \(q_2 = -4 \, \text{nC}\) روی محیط دایرهای به شعاع \( 3 \, \text{cm}\) قرار دارند. میدان الکتریکی خالص در مرکز دایره بطور برداری باید محاسبه شود.
#### راهحل:
میدان الکتریکی که هر بار ایجاد میکند مطابق فرمول زیر است:
\[
E = \frac{k \cdot |q|}{r^2}
\]
اینجا \(k\) ثابت الکتریکی است و \(r\) فاصله از مرکز دایره.
چون دو بار نقطهای در روی محیط دایره قرار دارند و فاصله هر دو تا مرکز دایره برابر است:
1. میدان الکتریکی حاصل از \(q_1\) محاسبه میشود.
2. میدان الکتریکی حاصل از \(q_2\) محاسبه میشود.
3. بردارهای میدانهای حاصل را با هم جمع میکنیم. توجه کنید که جهتها باید محاسبه شود، چون \(q_1\) مثبت و \(q_2\) منفی است.
### سوال دوم:
چهار بار \(q = 4 \, \text{nC}\) در رئوس ربع دایرهای به شعاع \(20 \, \text{cm}\) قرار دارد. باید میدان الکتریکی در نقطه \(O\) محاسبه شود.
#### راهحل:
بدلیل تقارن، میدانهای الکتریکی ناشی از بارهای مشابه و جهتها قابل ترکیب هستند. برای هر بار میدان را مطابق فرمول محاسبه کنید و جهتها را به صورت برداری جمع کنید.
### سوال سوم:
در مربع \(A\)، مقدار \(q_p\) باید طوری تعیین شود که میدان الکتریکی صفر شود.
#### راهحل:
فرض کنید بارها در چهار گوشه مربع قرار دارند، میدان الکتریکی خالص در مرکز مربع به این صورت است که اثر بارها به صورت محوری و متقارن خنثی میشود.
برای خنثی کردن میدان الکتریکی، بار \(q_p\) باید طوری انتخاب شود که اثر آن بر میدانهای دیگر جبران شود. از روابط برداری و تقارن بهره بگیرید تا مقدار \(q_p\) را بدست آورید.
در هر مثال برای عددی مشخص تر، بارها و فاصلهها را به دقت در فرمولا جایگذاری کنید تا به پاسخ نهایی برسید.